Prowadzone od wielu lat na terenie Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie badania archeologiczne zaowocowały unikatowym na skalę Warszawy odkryciem dwóch cmentarzy: wczesnośredniowiecznego i średniowiecznego – przykościelnego, związanego z erygowaniem parafii wilanowskiej.

Badany obecnie obszar stanowił część cmentarza parafialnego, odkrytego w 1955 roku podczas powojennych prac rewaloryzacyjnych, zlokalizowanego między obecnym budynkiem Oranżerii a Ogrodem Północnym. Na terenie cmentarza obowiązywał obrządek szkieletowy, a zmarli – zgodnie z tradycją chrześcijańską – składani byli do jam grobowych na osi zbliżonej do osi wschód-zachód, z głową skierowaną na zachód. Chronologia nekropoli obejmuje okres od XIII do XVII wieku, a jej liczebność szacowana jest na około 2000 pochówków. Tegoroczny etap badań ma na celu ustalenie południowej granicy cmentarza. W związku z planowanymi na przyszły rok pracami ogrodowymi działania wykopaliskowe mają za zadanie w sposób metodyczny wydobyć, przebadać i zabezpieczyć znajdujące się w warstwach ziemnych szczątki ludzkie wraz z towarzyszącym im wyposażeniem. Po dokonaniu niezbędnych analiz planowany jest powtórny pochówek dawnych mieszkańców Milanowa. Dotąd nie udało się jeszcze odkryć reliktów starego kościoła graniczącego zapewne z badanym obecnie cmentarzem, a przeniesionego w kierunku zachodnim przez króla Jana III. Wiadomo natomiast, że parafia wilanowska powstała już w XIII wieku i w tym czasie skupiała wokół siebie dwanaście okolicznych wsi, których mieszkańcy spoczęli również na omawianym przykościelnym cmentarzu.