Burattini (Boratyni) Tytus Liwiusz (1617-1681)
DE EN PL
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Pasaż Wiedzy

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Burattini (Boratyni) Tytus Liwiusz (1617-1681) źródło: Polski Słownik Biograficzny
szustokor_jan_kazimierz.jpg

Burattini (Boratyni) Tytus Liwiusz (1617-1681), dzierżawca mennicy, architekt, wynalazca, geograf, egiptolog. Pochodził z rodziny szlacheckiej osiadłej w prowincji Belluno w północnej Italii. Od 1637 r. przebywał w Egipcie, gdzie sporządził dokładną mapę tego kraju i współpracował z angielskim archeologiem Johnem Graeves’em, badającym wnętrza piramid w Gizeh. W 1641 r. przybył do Polski; w 1648 zademonstrował w Warszawie model aeroplanu, w 1650 został nadwornym architektem króla Jana Kazimierza, kierując budową jego pałacu na Krakowskim Przedmieściu. W okresie Potopu szwedzkiego rozpoczął działalność dyplomatyczną, wyjeżdżając dwukrotnie (1655-1657) w poselstwach do wielkiego księcia toskańskiego Ferdynanda II. Na potrzeby wojny pożyczył Rzeczypospolitej 60 tys. złp, wziął również (wspólnie z bratem Filipem) udział w walkach, za co na sejmie 1658 r. otrzymał indygenat. 1 V t.r. uzyskał dzierżawę mennicy koronnej w Krakowie, w listopadzie uruchomił mennicę w Ujazdowie, w której bił miedziane szelągi zw. boratynkami. Ich produkcja wywołała gwałtowną kampanię przeciw mincerzowi: oskarżano go o ciągnięcie z mennicy ogromnych zysków (40 % wartości monety) oraz dodawanie do szelągów szkła, co miało powodować ich łamliwość. W 1662 r. postawiono go przed komisją skarbową, która jednak uznała jego niewinność i zgodziła się na przedłużenie dzierżawy. Oprócz mennicy ujazdowskiej uruchomił wówczas kolejną mennicę w Brześciu Litewskim; działalność tę zakończyła uchwała konwokacji warszawskiej 1668 r., zamykająca wszystkie mennice w państwie. Burattini został ponownie oskarżony o nadużycia oraz przekupstwo na rzecz kandydatury ks. Kondeusza, zdołał jednak odeprzeć oskarżenia, a dla odzyskania ogromnego długu (ok. półtora miliona złotych), jaki zaciągnęła u niego Rzeczpospolita, w 1678 r. uzyskał administrację mennicy srebrnej w Krakowie. Od połowy lat 60. powrócił do działalności naukowej, zajmując się m.in. problematyką wylewów Nilu, szlifowaniem soczewek, pomiarem południków i miarą uniwersalną, wyznaczaną na podstawie długości wahadła sekundowego. Pozostawał w przyjaźni z Janem Sobieskim i Janem Heweliuszem. Zmarł 17 XI 1681 r.

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem