Chanenko Michał
DE EN PL
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Pasaż Wiedzy

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Chanenko Michał źródło: Polski Słownik Biograficzny
Mapa Rzeczypospolitej, część wschodnia, XVII wiek.jpg

Chanenko Michał (ok. 1620-ok. 1680), pułkownik, hetman kozacki. W latach 1656-1669 był pułkownikiem humańskim, w 1659 r. uczestniczył w radzie kozackiej nad Rosawą, która obrała hetmanem Jerzego Chmielnickiego; nie przyłączył się do układu, zawartego tym roku z Moskwą w Perejasławiu. W trakcie kampanii cudnowskiej 1660 r. uczestniczył w pertraktacjach ze stroną polską i podpisał zawarty wówczas traktat, dzięki czemu wspólnie z braćmi otrzymał na sejmie 1661 r. nobilitację.

W 1669 r. opowiedział się po stronie Piotra Suchowija, rywala Piotra Doroszenki; w lipcu tego roku Kozacy czterech prawobrzeżnych pułków okrzyknęli go hetmanem Prawobrzeża, w październiku osaczył Doroszenkę pod Steblowem, ale w wyniku nagłego ataku Iwana Sirki został zmuszony do odwrotu na Sicz, gdzie został atamanem koszowym. Nawiązał wówczas rokowania z Rzecząpospolitą i 2 IX 1670 r. podpisał ugodę w Ostrogu, ograniczającą prawa, przyznane Kozaczyźnie w ugodzie hadziackiej; po zatwierdzeniu ugody przez sejm otrzymał od króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego chorągiew i buławę hetmańską.

Wkrótce rozpoczął działania przeciw Doroszence, posiłkując oddziały hetmana Jana Sobieskiego w kampanii ukraińskiej 1671 r. W lipcu 1672 r. wspólnie z oddziałami Stanisława Łużeckiego poniósł klęskę pod Czetwertynówką, co spowodowało przejście jego pułków pod komendę Doroszenki. Jesienią tego roku na wezwanie zagrożonego przez malkontentów Michała Korybuta przybył pod Zamość i nawiązał kontakt z konfederatami gołąbskimi, po czym ruszył na Wołyń i Podnieprze, usiłując zapobiec połączeniu sił Doroszenki z Tatarami. Pobity pod Steblowem, schronił się w okolicach Dymiru, gdzie w tym samym czasie przebywał pułkownik Jan Piwo, znienawidzony przez Chanenkę ze względów osobistych. We wrześniu 1673 r., podczas wyprawionej przez Chanenkę uczty doszło do kłótni, w trakcie której wspólnie z synem zamordował on pułkownika Piwo; zagrożony karą za zabicie szlachcica, rozpoczął pertraktacje z hetmanem Lewobrzeża Iwanem Samojłowiczem i carem Aleksym. Na początku 1674 r. przeszedł na lewą stronę Dniepru i 27 III na radzie w Perejasławiu oddał insygnia hetmańskie oraz złożył przysięgę na wierność carowi. Ostatnie lata życia spędził w Kijowie, Łochwicy i Kozielsku; w latach 1677-8 został uwięziony w Baturynie z powodu podejrzeń o kontakty z Rzecząpospolitą. Zmarł ok. 1680 r.

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem