Święty Jan Chrzciciel – według Ewangelii św. Mateusza i św. Łukasza pustelnik, syn Zachariasza i Elżbiety, krewny Jezusa, nieco od niego starszy – jako prorok zapowiadał nadejście Królestwa Niebieskiego i Mesjasza, nawoływał do pokuty i surowo piętnował grzechy pobratymców. Władca Judei, Herod Antypas, syn Heroda Wielkiego, tego samego, za którego rządów przyszedł na świat Jezus, na życzenie pasierbicy Salome wydał rozkaz ścięcia Jana Chrzciciela. Jan Ewangelista opisuje misję Jana Chrzciciela w następujących słowach: Hic venit in testimonium, ut testimonium perhiberet de lumine, ut omnes crederent per illum, Non erat ille lux, sed ut testimonium perhiberet de lumine (ibidem, 1,7-8). – Przyszedł on na świadectwo, aby dać je o światłości, by wszyscy uwierzyli przez niego. Nie był on światłością, ale (przyszedł) dać świadectwo o światłości.
O tym, że w osobie Jana III widziano narzędzie gniewu bożego skierowanego przeciw barbarzyńcom, świadczy szereg utworów poetyckich i dzieł sztuki, w których króla polskiego porównywano do biblijnego jeźdźca niebieskiego bądź do rzymskiego cesarza Konstantyna, który pod znakiem krzyża pokonał swoich wrogów. Słowa Fuit homo missus a Deo, cui nomen erat Ioannes, wypowiedziane po wiktorii wiedeńskiej przez kaznodzieję katedry św. Stefana w Wiedniu, zyskały zatem znaczenie profetyczne.
