PL EN
Unia Europejska
Unia Europejska
nieslyszacy
PL EN
Unia Europejska
Unia Europejska

Nie warkocz, Bereniko

Jakiś czas temu wilanowskie muzeum wydało miłą książeczkę. Dominika Walawender-Musz i Artur Janda opisują w niej „Mysterium Cosmograficum króla Jana”, a David Harkley i Magdalena Gutowska „Miłość w gwiazdach zapisaną”, co nie może być całkowicie oderwane od uczucia Jana i Marysieńki. Interpretacje astrologiczno-astronomiczne czy – jak kto woli – astronomiczno-astrologiczne przynajmniej od czasów Aby’ego Warburga i Fritza Saxla zajęły godne im miejsce w zestawie chwytów wyjaśniających, którymi posługuje się historia sztuki. Jako młody bardzo człowiek peregrynowałem sobie po Włoszech, bez grosza przy duszy, za to z quattrocentem w sercu. I stało się tak, żem dotarł do zacnego miasta Ferrara. Śladem wielkiego Warburga (upał był jeszcze większy) dotarłem wreszcie do Palazzo Schifanoia, gdzie rządząca w Ferrarze familia d’Este złożyła malarskie płody swych najlepszych artystów: Francesca del Cossy, Cosima Tury i Ercole’a de Roberti, aby Aby Warburg mógł je astrologicznie rozczytać.

Pełen skrywanych emocji stanąłem tedy przed bramą Palazzo Schifanoia, podówczas żywo przypominającą bramę od stodoły z okolic Krasnosielca, i – kształtem strudzonego pielgrzyma –zacząłem w nią kołatać tyleż stanowczo, co pokornie. W odpowiedzi dała się słyszeć cała gama chrobotań, potem upiorne zgrzytanie zardzewiałego klucza – oto moim oczom ukazał się nie klucznik Gerwazy (któregom się nie bez przyczyny obawiał), lecz mała ciemnowłosa dziewczynka, z buzią usmarowaną dżemem, bo właśnie ten specyfik spożywała wraz z bułką typu ciabatta. Ruchem pełnym dziecinnej gracji ujęła mnie za rękę i zaprowadziła na piętro, gdzie na ścianach pyszniły się cudowne freski, które stały się łupem Wielkiego Interpretatora. Byliśmy tylko we troje: ona, ja i duch Warburga. Mówiąc szczerze, tego ostatniego zrazu nie zauważyłem, gdyż piękno obrazów ferraryjskich mistrzów poraziło mnie z siłą gromu. Jeśli za sprawą sztuki przeżyłem kiedykolwiek coś magicznego, to było właśnie wtedy.

Wróćmy jednak, choć na chwilę, do firmamentu króla Jana III. W istocie Heweliusz umieścił na nieboskłonie słynną Tarczę Sobieskiego, która od dawna, choć ze zmiennym szczęściem ochrania nasz naród. Notabene w roku 1877 astronom Marcin Poczobutt-Odlanicki otworzył niebo przed niesfornym Ciołkiem króla Stanisława Poniatowskiego, który też nam pomaga, ale mniej. 

Wszakże najulubieńsza moja opowieść królewsko-astronomiczna pochodzi z terytorium dość odległego w przestrzeni i czasie – z hellenistycznego Egiptu. Otóż na wojnę z Syrią wyruszał sam król Ptolemeusz III. Królowa Berenika, jak to w takich razach bywa, portki królewskie starannie zeszyła i w dwóch zawiniątkach wręczyła machorkę i sól. A potem piękna ta dama złożyła w ofierze jednej z bogiń swój warkocz – na intencję szczęśliwego powrotu męża z wojny. Rzecz niby w owych czasach normalna, tyle że następnego dnia piękne wotum królowej zniknęło z ołtarza. Na dwór padł blady strach, gdyż omen wydawał się wyjątkowo wredny. Albo król przegra wojnę, albo królowa ołysieje. Diabli wiedzą, jakby się skończyło. Ale na cóż wiedza i talent? Nadworny astronom prędko nastawił swe instrumenta i nie mieszkając, znalazł warkocz Bereniki na nieboskłonie. I jest tam do dziś. A wielki poeta Kallimach, wysławiając cnoty królowej, uczcił rzecz całą pięknym wierszem. Król wrócił z wojny (co mu się rzadko zdarzało) w glorii tryumfatora. Bo czasem tak to jest, że w życiu fajnie bywa.

2016-05-25
koszulka_dejaniry_logo.jpg

Kawaler komplementu

Wielki artysta Gianlorenzo Bernini był nie mniejszym pochlebcą.

koszulka_dejaniry_logo.jpg

Zamach w Vaux, czyli o przyprawianiu gęby

Kilka razy pisałem pod tym nagłówkiem o d’Artagnanie, ale to przecież najsłynniejszy bohater epoki baroku, co więcej, ten facet nie …

koszulka_dejaniry_logo.jpg

I bum!

W złą pogodę każdy współczujący człowiek z przyjemnością okryłby rzymski posąg Marka Aureliusza płaszczem. A my możemy – księcia Józefa. „Entrata” …

koszulka_dejaniry_logo.jpg

Cherchez la femme!

Byłoby świństwem graniczącym z barbarzyństwem, aby ten barokizujący felieton wywikłał się z obowiązku oddania czci najwspanialszej powieści opisującej barokowe czasy …

koszulka_dejaniry_logo.jpg

My Magnificent Five

Wychodząc naprzeciw tłumnym żądaniom naszego społeczeństwa, postanowiłem wreszcie ujawnić moje gusta. Oto moja pierwsza piątka barokowych arcydzieł. Święta, święta i po …

koszulka_dejaniry_logo.jpg

Zimno, bo zima

Barok, którym zajmujemy się tutaj z ramienia muzeum, jest – zwłaszcza jeśli chodzi o malarstwo – rozpoznawany jako styl „gorący”. …

koszulka_dejaniry_logo.jpg

O prostocie

Pewni ludzie (w tym sensie, że niektórzy, a nie zaufani) twierdzą, że śp. barok był stylem – że się tak …

koszulka_dejaniry_logo.jpg

Kopuły, kopułki i fidrygałki

Będzie trochę o kopułach, bo też barok to chyba najbardziej kopulasty ze wszystkich stylów. Jakkolwiek najsłynniejsza kopuła – florencki twór …

Biuletyn Informacji Publicznej Biuletyn Informacji Publicznej

Muzeum w Internecie

Organizator

Partnerzy

Sponsorzy

Idea & Design
Copyright © Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem