© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Silva Rerum   Silva Rerum

Dzieduszycki Franciszek Jan h. Sas

Dzieduszycki Franciszek Jan h. Sas (ok. 1640-1704), wojewoda podolski. Był synem kasztelana halickiego Jerzego i Anny z Czuryłów. W osiemnastym roku życia ożenił się z Zofią Jabłonowską, córką miecznika koronnego Jana; małżeństwu, a zwłaszcza protekcji szwagra, późniejszego hetmana koronnego Stanisława Jabłonowskiego, zawdzięczał w dużej mierze dalszą karierę.

Od wczesnej młodości służył wojskowo, w 1667 r. był rotmistrzem chorągwi kozackiej JKM i na jej czele uczestniczył w kilku kampaniach wojennych, m.in. w wyprawie chocimskiej (1673), bitwie pod Żurawnem (1676) i odsieczy wiedeńskiej (1683). W 1682 r. uzyskał nominację na wojewodę kijowskiego, w 1689 awansował na województwo podolskie. Jako starosta żydaczowski (od 1662 r., dzięki cesji szwagra Jabłonowskiego) sfinansował restaurację zamku w Żydaczowie, za co otrzymał od sejmiku wiszeńskiego podziękowania i zwrot części poniesionych wydatków; w 1685 i 1690 r. zasiadał jako rezydent przy boku Jana III Sobieskiego. W czasie bezkrólewia po śmierci Sobieskiego w 1696 r. został obrany marszałkiem sądów kapturowych oraz pułkownikiem pospolitego ruszenia ziemi lwowskiej. Po elekcji opowiedział się za królem Augustem II Wettinem.

Po zawarciu traktatu karłowickiego został wyznaczony przez senat do komisji, powołanej dla odebrania Kamieńca Podolskiego z rąk Turków; uczestniczył również w ostatecznej delimitacji granicy polsko-tureckiej. Zmarł 4 V 1704 r., pozostawiając syna Jerzego Stanisława i córki: Rozalię (żonę Franciszka Zygmunta Gałeckiego), Salomeę (żonę Wojciecha Miaskowskiego), Mariannę (żonę Aleksandra Dominika Tarnowskiego), Eufrozynę (żonę Władysława Józefa Skarbka), Ludwikę (żonę Jana Daniłowicza, kuzyna Jana III Sobieskiego) i Petronellę, wizytkę w klasztorze warszawskim. Został pochowany w kościele jezuitów we Lwowie.