© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Kolekcja   Kolekcja

Młody mężczyzna z fajką dmuchający na żar, Mężczyzna zapalający żagiew

  • Malarstwo
  • Jan Lievens
  • Leyda
  • około 1625
  • Olej, deska dębowa
  • oba o wymiarach: 82 x 64 cm
  • Wil. 1525, Wil. 1526

Oba obrazy Jana Lievensa, malarza holenderskiego, którego los zetknął najpierw z nauczycielem Rembrandta Pieterem Lastmanem, a potem z nim samym, powstały we wczesnym okresie jego twórczości, prawdopodobnie około 1625 r. Wówczas pod wpływem malarzy utrechskich artysta zafascynował się caravaggionizmem. Kompozycje uważano niesłusznie za parę, ponieważ obraz Młody mężczyzna z fajką dmuchający na żar został później specjalnie przycięty, tak aby oba obrazy miały identyczne rozmiary, chociaż sens tych przedstawień ma odmienny charakter. Obraz ukazujący mężczyznę z fajką sprawia wrażenie raczej sceny rodzajowej, dokumentującej nowinkę obyczajową związaną z modą na palenie fajki, która zaczęła się rozpowszechniać dopiero w 2. poł. XVI w. 

Wysunięto wiele hipotez wyjaśniających znaczenie alegoryczne drugiego obrazu Mężczyzna zapalający żagiew, z których najbardziej prawdopodobnym wydaje się, że kompozycja jest alegorią Ognia. Tu należy odnotować, że w antykwariacie S. Nystad w Hadze znajdowały się cztery obrazy Livensa o zbliżonym formacie, przedstawiające Cztery Żywioły, także datowane na około 1625 r., ale nie sygnowane.

 

Krystyna Gutowska-Dudek