© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
   |   14.01.2010

Rama do portretu Hrabiego von den Berga

We wnętrzach Pałacu Wilanowskiego znajduje się wiele obiektów sztuki zdobniczej wykonanych przez artystów rzemieślników poprzednich epok. Interesującym przykładem jest, wyjątkowo ciekawa zarówno pod względem artystycznym jak i historycznym, rama do portretu Hrabiego von den Berga. Wyszukana kompozycja i finezyjna rzeźba ramy sprawia, iż tworzy ona z portretem harmonijną całość. W przeszłości, prawdopodobnie w XVIII wieku, rama ta pierwotnie o znacznie większym formacie, została zmniejszona i dopasowana do obecnie znajdującego się w niej portretu. Z powodu złego jej stanu zachowania podjęto przy niej prace konserwatorskie.

Już wstępne oględziny obiektu pozwoliły stwierdzić duże zmiany w konstrukcji ramy. Składa się ona z dwóch warstw - konstrukcyjnej i snycerskiej z drewna lipowego. Obie części połączone zostały na klej i drewniane kołki. W trakcie prac konserwatorskich po usunięciu z części konstrukcyjnej rzeźbionych elementów okazało się, że wcześniejsze przeróbki polegały na pocięciu wszystkich boków na 16 elementów. Oszczędzono bogato rzeźbione narożniki i skrócono listwy tak, by dopasować snycerkę.

Prace konserwatorskie przeprowadzone w Pracowni Konserwacji Mebli polegały na sklejeniu i wzmocnieniu części konstrukcyjnej ramy, następnie na doklejeniu elementów snycerskich, które wcześniej dopasowano. Niedokładności powstałe przy skracaniu ramy, poprzednio wypełnione kitem, teraz uzupełniono wstawkami drewna. Ubytki snycerki dorzeźbiono zgodnie z rysunkiem ornamentu we wklejkach z drewna lipowego.

Po wykonaniu wszystkich prac konstrukcyjnych przy ramie, przystąpiono do konserwacji jej złoconych powierzchni w Pracowni Pozłotniczej. Czynnością wymagającą największego nakładu pracy było uzupełnienie ubytków gruntu spowodowanych różnicą wysokości poszczególnych elementów ramy po jej sklejeniu, oraz usunięcie wtórnych przemalowań brązem na powierzchni złoceń. Różnorodność spoiw zastosowanych w przeszłości do scalenia przetartego złota wymagała użycia szerokiego wachlarza metod i środków konserwatorskich.

 Po gruntownym oczyszczeniu powierzchni, przystąpiono do pozłocenia uzupełnionych i przetartych powierzchni złotem w technice pulmentowej „na poler” i „mat”, z  równoczesnym scaleniem kolorystycznym do zachowanego oryginału. Ostatnim etapem zabiegów konserwatorskich przy ramie, było nałożenie retuszu w miejscach przetarć napisu „ van Dyck”.                          BW

Rama po konserwacji.