© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Rzeźby biskwitowe

W 2005/2006 roku w Pracowni Konserwacji Rzeźby przygotowywano do wystawy 20 rzeźb wykonanych z biskwitu należących do wilanowskiej kolekcji. Mogliśmy je podziwiać na wspaniałej wystawie pt.: „Wyrafinowany urok białej porcelany”, zorganizowanej w czerwcu 2006 roku w budynku dawnej Kuchni Pałacowej.

Zasadniczą przyczyną decyzji o podjęciu prac konserwatorskich były znaczące ubytki w partiach rzeźbiarskich i silne zabrudzenie powierzchni. Przed ustaleniem harmonogramu prac konserwatorskich dla każdej rzeźby z osobna zostały podjęte decyzje dotyczące zakresu i sposobu rekonstrukcji brakujących elementów. Podjęto równocześnie badania polegające na wykonaniu szeregu prób, służących ocenie przydatności nowej żywicy organicznej do wypełnień ubytków.

Wszystkie rzeźby z omawianego tu zespołu powstały w XVIII wieku. - w okresie, na który przypada największy rozkwit porcelany w Europie. Ich modele pochodzą w większości z manufaktury miśnieńskiej, ponadto z wiedeńskiej, berlińskiej i paryskiej. Produkowano je na ogół w większej liczbie egzemplarzy.

Wykonane są ze szlachetnej ceramiki nieszkliwionej, należą do porcelany odmiany twardej z zawartością 40-60% kaolinu, 20-40% kwarcu i 20-30% skalenia. Fragmenty rzeźb opracowywane były początkowo techniką wgniatania plastycznej masy do form, a później techniką odlewu i wypalane w temperaturze 1280 – 1320 st.C. Materiał po wypale odznacza się dużą wytrzymałością i odpornością na oddziaływanie czynników chemicznych, jest również bardzo mało nasiąkliwy.

Przy podejmowaniu decyzji konserwatorskich bardzo pomocne okazały się stare ryciny czy ilustracje katalogowe oryginałów, jak też inne fabrycznie powielane egzemplarze. Na ich podstawie, przeskalowując ilustracje w żądanym kierunku przez pomniejszenie lub powiększenie, odtworzono wiele brakujących szczegółów i elementów rzeźb. Było to niezwykle istotne dla unaocznienia pełni autorskiego zamysłu.

Niekiedy, pomimo uprzednio zebranej szczegółowej ikonografii, alternatywą dla rekonstrukcji było wykonanie częściowej, ograniczonej do schematycznego zarysu, odbudowy brakujących elementów.