© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Silva Rerum   Silva Rerum   |   07.04.2011

San Cassiano – pierwszy teatr publiczny

Przełomowym momentem w dziejach opery było powstanie w Wenecji w 1637 roku pierwszego teatru publicznego – San Cassiano. Do tej pory opery wystawiano zazwyczaj w kręgu arystokracji świeckiej i kościelnej, teraz stały się dostępne dla wszystkich odbiorców. Każdy, kto posiadał odpowiednią ilość pieniędzy, mógł sobie pozwolić na uczestnictwo w przedstawieniu. Teatr stał się przy okazji miejscem spotkań i załatwiania różnych spraw.

Otworzenie ogólnodostępnej sceny operowej spowodowało rozwój kultury muzycznej wśród mieszczan, którzy wcześniej nie mieli do niej swobodnego dostępu. Rozszerzenie kręgu odbiorców oznaczało nowy gust, co rzutowało na zmianę repertuaru. Teatry publiczne zaczęły prezentować szerszą tematykę. Wątki dotyczące greckich bogów zostały zastąpione przez legendy i opowiadania o dawnych bohaterach. W akcji pojawiały się odniesienia do wydarzeń politycznych i towarzyskich. Najpopularniejsze w operach były tematy miłości, śmierci, intryg, duchów, bitew oraz sceny ze snu. Uwagę widza przyciągały melodyjne pieśni oraz popisowe arie koloraturowe, a także piękne i bogate dekoracje. Podczas występów wieczornych pojawiały się pochodnie oświetlające scenę. Podkreślały one efekt wizualny i zwiększały frekwencję na przedstawieniach.

Otwarciu Teatru San Cassiano towarzyszyło wystawienie opery „Andromeda” Francesco Manellego do libretta Benedetto Ferrariego. Początkowo sezon operowy obejmował tylko okres karnawału, lecz z biegiem czasu pojawiły się dodatkowe dwa sezony: wiosenny i jesienny. W teatrze San Cassiano swoje dzieła wystawiali uznani kompozytorzy: Claudio Monteverdi, Francesco Cavalli oraz Giovanni Legrenzi.

Śladem Wenecji, która posiadała kilka działających teatrów publicznych, podążyły inne miasta: Wiedeń, Monachium, Paryż. „Gorączka operowa” ogarnęła w XVII wieku niemal wszystkie państwa europejskie.