Stanisław Jan Jabłonowski (1634-1702) hetman wielki koronny, kasztelan krakowski. W latach „potopu” szwedzkiego dochował wierności królowi Janowi Kazimierzowi, zdobywał doświadczenie wojskowe pod komendą Stefana Czarnieckiego, w r. 1658 podczas wyprawy do Jutlandii został ciężko ranny. Królowa Ludwika Maria objęła go swoją protekcją dla związania go z planami elekcji vivente rege. Wspólna działalność w stronnictwie królowej zbliżyła go do Jana Sobieskiego, wspierał go też podczas walk politycznych za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego, a w r. 1673 wraz z hetmanem wziął udział w bitwie pod Chocimiem. Przyczynił się do jego wyboru na króla w r. 1674. Popierał profrancuską politykę króla, a kiedy Jan III zaczął skłaniać się ku Austrii, Jabłonowski pozostał przy swojej opcji politycznej, co doprowadziło do rozdźwięków z dworem. Mimo to król mianował go w r. 1683 hetmanem wielkim koronnym.
W bitwie pod Wiedniem dowodził prawym skrzydłem wojska polskiego. W następnych latach ciężar dowództwa w wyprawach przeciw Turcji i Tatarom przechodził z barków królewskich na hetmana wielkiego. Popularny wśród wojska, wykładał wielkie sumy na wyprawy wojenne, z własnych zasobów utrzymywał garnizony twierdz pogranicznych, na jego polecenie wybudowano m.in. Okopy św. Trójcy. Fortece te ochraniały także jego własne ogromne dobra, położone w województwie ruskim i na Pokuciu. Jeszcze za życia Jana III myślał o objęciu po nim tronu. W r. 1687, podczas choroby Jana III, królowa Maria Kazimiera dawała do zrozumienia, że owdowiawszy mogłaby poślubić hetmana. Po śmierci Sobieskiego w r. 1696 Jabłonowski poparł kandydaturę królewicza Jakuba, ale gdy większość szlachty na elekcji w r. 1697 opowiedziała się za ks. Franciszkiem Contim, przeszedł na stronę elektora saskiego Fryderyka Augusta. Przyczynił się do odzyskania przez Polskę niezniszczonego Kamieńca Podolskiego z rąk tureckich w r. 1699. U schyłku życia sprzeciwiał się planowanemu przez Augusta II udziałowi Rzeczpospolitej w wojnie ze Szwecją. Zmarł we Lwowie i tam został pochowany. Jego córka Anna Katarzyna, poślubiona Rafałowi Leszczyńskiemu, była matką króla Stanisława I.
