Hasło 27. edycji Festiwalu Nauki w Warszawie brzmi: „Nauka to podróż w przyszłość”. Odwołuje się ono do działalności patrona tegorocznego FN Pawła Edmunda Strzeleckiego (1797–1873) – podróżnika, geografa, geologa, badacza i odkrywcy.

W tym roku w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie zapraszamy na wykłady poświęcone wystawie „Oto Światłość Wielka i Klucz Rajski. Hymny z tatarskich zaścianków króla Sobieskiego”.

Wykłady dla dorosłych

Hymny z tatarskich zaścianków króla Sobieskiego

Muhir z Bohonik Muzeum Podlaskiego w Białymstoku

Po wystawie oprowadzi jej kurator dr hab. Andrzej Drozd z Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Wystawa poświęcona jest unikalnej i zadziwiającej kulturze Tatarów dawnej Rzeczypospolitej, którzy w swych orientalnych księgach zapisywanych pismem arabskim – kresową polszczyzną – przechowali przez stulecia swe tradycje, obrzędy i wierzenia. Poszukiwali przy tym tego, co łączyło ich wyznanie z religią chrześcijańskich sąsiadów. W ten sposób w muzułmańskich księgach Tatarów obok średniowiecznych hymnów z Azji i arabskich wersetów z Koranu pojawiły się staropolskie fragmenty Pisma Świętego, protestanckich polemik z czasów renesansu i średniowiecznych pieśni z katolickich kancjonałów. Wszystko to ubrane w staropolski kostium wyobrażeń i mowy kresowych zaścianków opowiadających legendy o prorokach, o pustyniach Arabii, o aniołach i dżinach na rozstajach leśnych dróg. Po raz pierwszy w historii na wystawie muzealnej zobaczyć będzie można unikalne dawne księgi Tatarów z Wileńszczyzny, Podlasia, Nowogródczyzny – a dzięki prezentacji poznać ich niepowtarzalny nastrój i orientalny koloryt. Posłuchać będzie można też ostatnich ludzi, którzy potrafią je odczytywać i recytować zapisane w nich hymny ukryte od wieków pod szatą arabskich liter.

Współorganizator: Wydział Orientalistyczny UW

Kiedy: niedziela, 24 września 2023 r., godz. 11.00
Gdzie: pałac, Sala Uczt (przejście od kasy pałacowej do Sali Uczt może zająć około 20 minut)
Bilet: bezpłatny, do pobrania w dniu wydarzenia w kasie pałacowej

Orientalna Sarmacja: O wschodnim stylu dawnej Rzeczypospolitej

Zapraszamy na wykład dr. hab. Andrzeja Drozda z Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego – orientalisty i badacza kultury Orientu w dawnej Rzeczypospolitej – połączony z prezentacją wybranych eksponatów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Wydarzenie poświęcone będzie obecności sztuki muzułmańskiego Wschodu w kulturze staropolskiej. Ten niezwykły fenomen ukształtował – w sposób dziś już nieuświadamiany przez wielu mieszkańców naszego kraju, i niestety coraz bardziej zapomniany – wiele głębokich skojarzeń, cały system kodu wizualnego, za pomocą którego identyfikujemy po dziś dzień „staropolskość”, a w gruncie rzeczy „polskość”. Kod ten opiera się przecież na takich artefaktach, jak kontusz i karabela – obydwa te „całkowicie polskie” rekwizyty sprowadziliśmy z Turcji i Krymu. Tak samo zresztą jak wiele innych, dzięki którym chcieliśmy być rozpoznawalni i odróżniać się od sąsiadów. I nie chodziło tu o paradność, urodę stroju, lecz o manifestowanie własnego poglądu na świat i życie narodu, poglądu opartego w szczególności na uznaniu państwa za rzecz wspólną – Rzeczpospolitą, a nie za rzecz własną monarchów absolutnych, jak było to w wielu państwach ówczesnej Europy. Dlatego też później, ratując się przed niewolą w czasie Sejmu Wielkiego, przywdziano ten strój polski, o orientalnych korzeniach i skojarzeniach, jako polityczną manifestację oporu wobec przemocy i tyranii sąsiadów, tak samo jeszcze później, w czasach zaborów. Opowieść o tych meandrach kodu polskiej tożsamości historycznej będą ilustrowały eksponaty we wnętrzach Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie – rezydencji króla zwycięzcy spod Wiednia, ostatniego monarchy heroicznego w naszych dziejach, a zarazem miłośnika stylu Orientu i kreatora wizerunku Sarmaty wojownika. Wizerunku, który wraz ze splendorem zwycięzcy spod Wiednia usiłowali po śmierci Sobieskiego przejąć konkurenci do korony polskiej w swej europejskiej grze o trony.