Co nam zostało z tych stuleci: księgi grodzkie i ziemskie
DE EN PL
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Pasaż Wiedzy

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Co nam zostało z tych stuleci: księgi grodzkie i ziemskie Michał Kopczyński
kałamarz_srebrny.JPG

Jednym z największych zespołów archiwalnych jaki pozostał po epoce staropolskiej są księgi ziemskie i grodzkie, których zasób przechowywany w niemal wszystkich większych archiwach polskich liczony jest dziesiątkach, jeśli nie setkach metrów bieżących akt (archiwiści stawiają księgi obok siebie i w ten sposób obliczają wielkość zespołu). Są one produktem sądów, o których była mowa wyżej. O ich znaczeniu dla lokalnych społeczności świadczy choćby fakt, że to właśnie o zwrot tych zabranych w czasie potopu przez Szwedów skutecznie zabiegał Jan III Sobieski.

Księgi sądowe, niezależnie od sądu który je wytworzył, dzieliły się na kilka serii, bowiem wyszukanie odpowiedniego dokumentu w jednej serii przypominałoby szukanie igły w stogu siana, szczególnie w drugiej połowie XVII i w XVIII stuleciu, gdy zapotrzebowanie szlachty na usługi prawne znacznie wzrosło. W Wielkopolsce transakcje kupna-sprzedaży, zastawu nieruchomości dokonywano w tzw. księgach rezygnacji. W księgach wpisów umieszczano wszelkie transakcje czasowe, testamentowe oświadczenia woli i inwentarze dóbr ruchomych. W księgach relacji zaś – zeznania, wpisy uchwał sejmowych i sejmikowych, a więc te dokumenty, które można było wystawić w urzędzie grodzkim, bez konieczności odbycia sesji sądowej. Wszelkie wyroki zaś zapisywano w księgach dekretów. Serie te spotykamy w każdej większej kancelarii grodzkiej.

Czynione w nich zapisy dają wgląd w zmiany struktury majątkowej w danym powiecie, obrót pieniężny, a także świat staropolskich rzeczy, które czasem wiele mówią o ich właścicielach.

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem