„Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej” – międzynarodowy projekt rekonstrukcji kulinarnej
Projekt „Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej” prezentuje polskie dziedzictwo kulinarne w świetle kulturowego sąsiedztwa Polski i Niemiec. Projekt rozpoczął się w 2021 r., realizowany jest w ramach dwuletniej dotacji (2022–2023) programu „Kultura Inspirująca”. Łączy historyczną rekonstrukcję kulinarną z wystawą w Pałacu Benrath „Zitrusmanie. Goldene Früchte in fürstlichen Gärten”, dotyczącą dawnej fascynacji cytrusami. Motyw przewodni wystawy stał się główną osią tematyczną letniej edycji projektu.
Ogród – Kuchnia – Stół
Projekt wyrósł z wieloletniego programu „Ogród – Kuchnia – Stół”, realizowanego w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Dotyczy on historycznej rekonstrukcji kulinarnej w aspektach praktycznych, naukowych, popularyzatorskich. Dzięki partnerstwu z Fundacją „Pałac i Park Benrath” oraz Instytutem Polskim w Düsseldorfie odkrywaliśmy zależności pomiędzy dawnymi kuchniami polską i niemiecką. Choć dziś nie wydają się one szczególnie podobne, dzięki pracy badawczej poznaliśmy ich wspólny mianownik i wzajemne wpływy.
Projekt przyczynia się do umacniania sąsiedzkich relacji pomiędzy państwami, kładzie nacisk na promocję dziedzictwa kulinarnego oraz tworzy żyzny grunt do popularyzacji kulinariów wśród szerokiego grona odbiorców.
Fundacja Pałac i Park Benrath – opiekuje się zespołem pałacowym i parkiem Benrath, zbudowanym w latach 1755–73 na przedmieściu Dusseldorfu. Prowadzi działalność muzealną, wystawienniczą, badawczo-naukową i edukacyjną. Pielęgnuje i udostępnia ogrody zabytkowe.
Instytut Polski w Düsseldorfie – istnieje od 1993 roku, jest jedną z 25 polskich placówek kultury na świecie, powołanych przez polskie MSZ. Aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym miasta, regionu oraz sąsiednich krajów związkowych Niemiec. Realizuje wiele projektów promujących polską kulturę we współpracy z niemieckimi partnerami.
Restauracja Agata’s Düsseldorf – jej właścicielką jest Polka Agata Reul, restauratorka i kuchmistrzyni oraz pasjonatka polskiej kuchni. Restauracja w 2013 roku otrzymała gwiazdkę Michelin. Oferuje menu inspirowane tradycjami kulinarnymi różnych zakątków świata, wiele składników jej dań pochodzi z Polski, m.in. z ogrodu jej dziadków z Barlinka pod Szczecinem.
Projekt realizowany był dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z programu „Kultura Inspirująca”.
- „Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej” – wiosna
- „Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej”| lato – podsumowanie
- „Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej” | jesień – podsumowanie
„Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej” – wiosna
Dotychczas w projekcie „Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej” prezentowaliśmy już lato i jesień w polsko-niemieckiej kuchni historycznej. Przyszedł czas na odsłonę wiosenną! Wiosna dostarczy nam kuchennych inspiracji opartych na roślinnych nowalijkach. Szykuje się niezwykle świeże i zielone menu!
Badacze kuchni historycznej z Polski i Niemiec 18 kwietnia wezmą udział we wspólnym seminarium, na którym wymienią doświadczenia oraz zaprezentują propozycje historycznych receptur opatrzone komentarzem naukowym. Następnie wezmą udział w warsztatach historycznej rekonstrukcji kulinarnej prowadzonych przez Macieja Nowickiego – szefa kuchni Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, oraz Agatę Reul – szefową kuchni polskiego pochodzenia, prowadzącą gwiazdkową restaurację Agata’s w Dusseldorfie. Kulinarne odtworzenie historycznych receptur z różnych okresów będzie ciekawym eksperymentem i kontynuacją naukowego dyskursu.
Menu warsztatowe:
- Ostersuppe / zupa wielkanocna, 1916
- Kitzkeule mit Bärlauch / koźlina z czosnkiem niedźwiedzim, 1983
- Maikuchen / tarta majowa, 1553
Efekty i doświadczenia seminarium zostaną zaprezentowane szerokiej publiczności 19 kwietnia w Schloss Benrath na pokazie kulinarnym pt. „Wiosenne przebudzenie. Z ogrodu, lasu i łąki”. Spotkanie poprowadzi dr Marta Sikorska – opiekun merytoryczny projektu, specjalista w temacie kulturowej koneksji historycznych kulinariów Polski i Niemiec. Każdy z zaproszonych badaczy zaprezentuje wybraną recepturę historyczną. Całości dopełni menu degustacyjne przygotowane przez szefa kuchni muzeum Macieja Nowickiego, które stanowić będzie swoistą syntezę omawianych receptur.
Interesuje nas możliwie szerokie ujęcie tematu. Sięgniemy po różnorodne polskie i niemieckie teksty źródłowe: od kart menu, poprzez zielniki, kalendarze, poradniki dietetyczne i ogrodnicze, aż po książki kucharskie i prasę.
Projekt przyczynia się do umacniania sąsiedzkich relacji pomiędzy państwami, kładzie nacisk na promocję dziedzictwa kulinarnego oraz tworzy żyzny grunt do popularyzacji kulinariów oraz historii i kultury jedzenia wśród szerokiego grona odbiorców.
Partnerzy
Fundacja Pałac i Park Benrath – opiekuje się zespołem pałacowym i parkiem Benrath, zbudowanym w latach 1755–73 na przedmieściu Dusseldorfu. Prowadzi działalność muzealną, wystawienniczą, badawczo-naukową i edukacyjną. Pielęgnuje i udostępnia ogrody zabytkowe.
Instytut Polski w Düsseldorfie – istnieje od 1993 roku, jest jedną z 25 polskich placówek kultury na świecie, powołanych przez polskie MSZ. Aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym miasta, regionu oraz sąsiednich krajów związkowych Niemiec. Realizuje wiele projektów promujących polską kulturę we współpracy z niemieckimi partnerami.
Restauracja Agata’s Düsseldorf – jej właścicielką jest Polka Agata Reul, restauratorka i kuchmistrzyni oraz pasjonatka polskiej kuchni. Restauracja w 2013 roku otrzymała gwiazdkę Michelin. Oferuje menu inspirowane tradycjami kulinarnymi różnych zakątków świata, wiele składników jej dań pochodzi z Polski, m.in. z ogrodu jej dziadków z Barlinka pod Szczecinem.
Projekt realizowany był dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z programu „Kultura Inspirująca”.
„Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej” – wiosna
Dotychczas w projekcie „Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej” prezentowaliśmy już lato i jesień w polsko-niemieckiej kuchni historycznej. Przyszedł czas na odsłonę wiosenną! Wiosna dostarczy nam kuchennych inspiracji opartych na roślinnych nowalijkach. Szykuje się niezwykle świeże i zielone menu!
Badacze kuchni historycznej z Polski i Niemiec 18 kwietnia wezmą udział we wspólnym seminarium, na którym wymienią doświadczenia oraz zaprezentują propozycje historycznych receptur opatrzone komentarzem naukowym. Następnie wezmą udział w warsztatach historycznej rekonstrukcji kulinarnej prowadzonych przez Macieja Nowickiego – szefa kuchni Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, oraz Agatę Reul – szefową kuchni polskiego pochodzenia, prowadzącą gwiazdkową restaurację Agata’s w Dusseldorfie. Kulinarne odtworzenie historycznych receptur z różnych okresów będzie ciekawym eksperymentem i kontynuacją naukowego dyskursu.
Menu warsztatowe:
- Ostersuppe / zupa wielkanocna, 1916
- Kitzkeule mit Bärlauch / koźlina z czosnkiem niedźwiedzim, 1983
- Maikuchen / tarta majowa, 1553
Efekty i doświadczenia seminarium zostaną zaprezentowane szerokiej publiczności 19 kwietnia w Schloss Benrath na pokazie kulinarnym pt. „Wiosenne przebudzenie. Z ogrodu, lasu i łąki”. Spotkanie poprowadzi dr Marta Sikorska – opiekun merytoryczny projektu, specjalista w temacie kulturowej koneksji historycznych kulinariów Polski i Niemiec. Każdy z zaproszonych badaczy zaprezentuje wybraną recepturę historyczną. Całości dopełni menu degustacyjne przygotowane przez szefa kuchni muzeum Macieja Nowickiego, które stanowić będzie swoistą syntezę omawianych receptur.
Interesuje nas możliwie szerokie ujęcie tematu. Sięgniemy po różnorodne polskie i niemieckie teksty źródłowe: od kart menu, poprzez zielniki, kalendarze, poradniki dietetyczne i ogrodnicze, aż po książki kucharskie i prasę.
Projekt przyczynia się do umacniania sąsiedzkich relacji pomiędzy państwami, kładzie nacisk na promocję dziedzictwa kulinarnego oraz tworzy żyzny grunt do popularyzacji kulinariów oraz historii i kultury jedzenia wśród szerokiego grona odbiorców.
Partnerzy
Fundacja Pałac i Park Benrath – opiekuje się zespołem pałacowym i parkiem Benrath, zbudowanym w latach 1755–73 na przedmieściu Dusseldorfu. Prowadzi działalność muzealną, wystawienniczą, badawczo-naukową i edukacyjną. Pielęgnuje i udostępnia ogrody zabytkowe.
Instytut Polski w Düsseldorfie – istnieje od 1993 roku, jest jedną z 25 polskich placówek kultury na świecie, powołanych przez polskie MSZ. Aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym miasta, regionu oraz sąsiednich krajów związkowych Niemiec. Realizuje wiele projektów promujących polską kulturę we współpracy z niemieckimi partnerami.
Restauracja Agata’s Düsseldorf – jej właścicielką jest Polka Agata Reul, restauratorka i kuchmistrzyni oraz pasjonatka polskiej kuchni. Restauracja w 2013 roku otrzymała gwiazdkę Michelin. Oferuje menu inspirowane tradycjami kulinarnymi różnych zakątków świata, wiele składników jej dań pochodzi z Polski, m.in. z ogrodu jej dziadków z Barlinka pod Szczecinem.
Projekt realizowany był dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z programu „Kultura Inspirująca”.
„Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej”| lato – podsumowanie
Projekt „Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej” prezentuje polskie dziedzictwo kulinarne w świetle kulturowego sąsiedztwa Polski i Niemiec. W czerwcu miała miejsce kolejna – letnia – odsłona projektu, którego finał celebrowaliśmy 7–8 czerwca 2022 r.
Tegoroczna edycja kontynuuje projekt rozpoczęty w 2021 r., realizowany w ramach dwuletniej dotacji (2022–2023) programu „Kultura Inspirująca”. Łączy historyczną rekonstrukcję kulinarną z wystawą w Pałacu Benrath „Zitrusmanie. Goldene Früchte in fürstlichen Gärten”, dotyczącą dawnej fascynacji cytrusami. Motyw przewodni wystawy stał się główną osią tematyczną letniej edycji projektu.
Wykład i pokazy kulinarne
7 czerwca w gościnnych progach Pałacu Benrath odbyła się prelekcja dr Marty Sikorskiej z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu – „Gefüllte Zitronen und Pomeranzen-Brühlein. Eine kulinarische Geschichte der Zitrusfrüchte in polnischen und deutschen Kochbüchern des 17. und 18. Jahrhunderts”. Wykładowi towarzyszył pokaz historycznej rekonstrukcji kulinarnej przygotowany przez Macieja Nowickiego, szefa kuchni Muzeum Pałacu w Wilanowie, wraz z zespołem. Oba wydarzenia spotkały się z entuzjastycznym odbiorem publiczności.
Goście posmakowali historii opartej na recepturach z XVII–XVII wieku. Już same nazwy dań prowadzą nas ku kulinarnej ekstazie! Serwowaliśmy:
- barszcz cytrynowy z cielęcymi pulpecikami z dodatkiem kiszonej cytryny,
- łososia w sosie pomarańczowym na najprzyjemniejszej z sałat,
- pierś perliczki w pistacjach na musie szparagowym z kiszoną cytryną,
- mus cytrynowy z małą bułeczką.
Pokaz przyciągnął również uwagę mediów oraz środowisk naukowych badających historię kulinariów. Oryginalna forma realizacji spotkała się z dużym zainteresowaniem i aktywnym zaangażowaniem ze strony odbiorców. Po zakończeniu pokazu goście pozostali na pałacowym dziedzińcu, aby podyskutować o prelekcji i pokazie oraz dowiedzieć się więcej o realizowanym przez nasze muzeum programie historycznej rekonstrukcji kulinarnej „Ogród – Kuchnia – Stół”.
Warsztaty
Drugiego dnia w restauracji Agata’s odbyły się warsztaty dla dwóch grup: młodzieży oraz przedstawicieli mediów i władz miejskich. Pracowaliśmy w profesjonalnej kuchni gwiazdkowej restauracji. Szef Maciej Nowicki rozpoczął warsztaty dla młodzieży z lokalnej szkoły gastronomicznej dyskusją o tożsamości, historii i budowaniu kulturowych więzi. Następnie uczniowie pod okiem mistrza i zespołu kucharzy i edukatorów przygotowali dania inspirowane historycznymi recepturami. W efekcie powstały wspaniałe dania, które stanowiły pomost do zrozumienia historycznych kulinariów oraz ich roli w kształtowaniu kultury. Uczniowie oprócz opracowanych receptur otrzymali również bazę źródeł historycznych tekstów oraz kontakty do osób zajmujących się rekonstrukcją kulinarną w Niemczech.
Dla przedstawicieli mediów oraz władz miejskich aktywna forma uczestnictwa w warsztacie, wspólne gotowanie i praca w kuchni okazały się bardzo intrygujące i satysfakcjonujące. Warsztaty zachęciły do zgłębiania historii poprzez rekonstrukcję kulinarną, a zarazem stanowiły atrakcyjny materiał medialny.
Ogród – Kuchnia – Stół
Projekt wyrósł z wieloletniego programu „Ogród – Kuchnia – Stół”, realizowanego w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Dotyczy on historycznej rekonstrukcji kulinarnej w aspektach praktycznych, naukowych, popularyzatorskich. Dzięki partnerstwu z Fundacją „Pałac i Park Benrath” oraz Instytutem Polskim w Düsseldorfie odkrywaliśmy zależności pomiędzy dawnymi kuchniami polską i niemiecką. Choć dziś nie wydają się one szczególnie podobne, dzięki pracy badawczej poznaliśmy ich wspólny mianownik i wzajemne wpływy.
W 2023 r. czekają nas kolejne odsłony projektu – wiosna oraz zima. Dopełnimy tym samym „Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej”.
Projekt przyczynia się do umacniania sąsiedzkich relacji pomiędzy państwami, kładzie nacisk na promocję dziedzictwa kulinarnego oraz tworzy żyzny grunt do popularyzacji kulinariów wśród szerokiego grona odbiorców.
Zapraszamy do zapoznania się z filmem podsumowującym tę część projektu.
Partnerzy
Fundacja Pałac i Park Benrath – opiekuje się zespołem pałacowym i parkiem Benrath, zbudowanym w latach 1755–73 na przedmieściu Dusseldorfu. Prowadzi działalność muzealną, wystawienniczą, badawczo-naukową i edukacyjną. Pielęgnuje i udostępnia ogrody zabytkowe.
Instytut Polski w Düsseldorfie – istnieje od 1993 roku, jest jedną z 25 polskich placówek kultury na świecie, powołanych przez polskie MSZ. Aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym miasta, regionu oraz sąsiednich krajów związkowych Niemiec. Realizuje wiele projektów promujących polską kulturę we współpracy z niemieckimi partnerami.
Restauracja Agata’s Düsseldorf – jej właścicielką jest Polka Agata Reul, restauratorka i kuchmistrzyni oraz pasjonatka polskiej kuchni. Restauracja w 2013 roku otrzymała gwiazdkę Michelin. Oferuje menu inspirowane tradycjami kulinarnymi różnych zakątków świata, wiele składników jej dań pochodzi z Polski, m.in. z ogrodu jej dziadków z Barlinka pod Szczecinem.
Projekt realizowany był dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z programu „Kultura Inspirująca”.
„Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej” | jesień – podsumowanie
Przy stole od wieków spotykają się różnorodne tradycje, kultury i nacje. Stół spaja ludzi, łączy odmienności, pozwala na przenikanie znanych smaków i kształtowanie nowych. Taka myśl przyświecała nam przy tworzeniu międzynarodowego projektu „Cztery pory roku w polskiej tradycji kulinarnej”, którego finał celebrowaliśmy 22–25 października 2021 r.
Projekt wyrósł z wieloletniego programu „Ogród – Kuchnia – Stół”, realizowanego w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, dotyczącego historycznej rekonstrukcji kulinarnej w aspektach praktycznych, naukowych, popularyzatorskich. Dzięki partnerstwu z Fundacją „Pałac i Park Benrath” oraz Instytutem Polskim w Düsseldorfie odkrywaliśmy zależności pomiędzy dawnymi kuchniami polską i niemiecką. Choć dziś nie wydają się one szczególnie podobne, dzięki pracy badawczej poznaliśmy ich wspólny mianownik i wzajemne wpływy.
Spotkanie w Düsseldorfie składało się z kilku części: konferencji prasowej w Instytucie Polskim, prelekcji popularnonaukowej Marty Sikorskiej w pałacu Benrath oraz finałowej kolacji rekonstrukcyjnej w restauracji Agata’s z pięciodaniowym menu, inspirowanym plonami jesieni.
Olbrzymią wartość wydarzeń stanowiło połączenie ciekawie zaprezentowanej wiedzy z możliwością dosłownego wgryzienia się w temat – podczas wszystkich spotkań serwowaliśmy wybrane potrawy, o których była mowa. Zaskoczenie publiczności budziły przywrócone z zapomnienia smaki oraz odkrywanie podobieństw w tradycji kulinarnej.
Projekt przyczynia się do umacniania sąsiedzkich relacji pomiędzy państwami, kładzie nacisk na promocję dziedzictwa kulinarnego oraz tworzy żyzny grunt do popularyzacji kulinariów wśród szerokiego grona odbiorców.
Współpraca zaowocowała również ukształtowaniem międzynarodowego kręgu badawczego (Polska, Niemcy, Austria), gotowego do kontynuacji historycznych dociekań kulinarnych, rzucających nowe światło na naszą wspólną codzienność. Planowane są kolejne odsłony projektu, poświęcone kolejnym porom roku.
Zapraszamy do zapoznania się z filmem podsumowującym tę część projektu.
W ramach projektu zrealizowaliśmy także webinar o powiązaniach historycznej kuchni polskiej i niemieckiej. Składa się na niego wykład dr Marty Sikorskiej, prezentacja kulinarna Macieja Nowickiego oraz dyskusja obojga specjalistów. Zapraszamy do obejrzenia!
A oto, co serwowaliśmy finałowej kolacji rekonstrukcyjnej w restauracji Agata’s:
- pasztet niemiecki na zimno,
- contusę od Pana Doktora Krokiera,
- łososia żółto po królewsku,
- wołowinę po polsku w sosie pięknych ziółek,
- mleko gdańskie z jajecznicą z migdałów.
Brzmi smakowicie, prawda?
Partnerzy
Fundacja Pałac i Park Benrath – opiekuje się zespołem pałacowym i parkiem Benrath, zbudowanym w latach 1755–73 na przedmieściu Dusseldorfu. Prowadzi działalność muzealną, wystawienniczą, badawczo-naukową i edukacyjną. Pielęgnuje i udostępnia ogrody zabytkowe.
Instytut Polski w Düsseldorfie – istnieje od 1993 roku, jest jedną z 25 polskich placówek kultury na świecie, powołanych przez polskie MSZ. Aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym miasta, regionu oraz sąsiednich krajów związkowych Niemiec. Realizuje wiele projektów promujących polską kulturę we współpracy z niemieckimi partnerami.
Restauracja Agata’s Düsseldorf – jej właścicielką jest Polka Agata Reul, restauratorka i kuchmistrzyni oraz pasjonatka polskiej kuchni. Restauracja w 2013 roku otrzymała gwiazdkę Michelin. Oferuje menu inspirowane tradycjami kulinarnymi różnych zakątków świata, wiele składników jej dań pochodzi z Polski, m.in. z ogrodu jej dziadków z Barlinka pod Szczecinem.
Projekt realizowany był dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z programu „Kultura Inspirująca”.
In the autumn of 2018, food historians, food studies scholars, museum curators, chefs and culinary journalists met at an international conference in Wilanów, the residence of the king of Poland, Jan III Sobieski, to discuss some of the questions concerning food and power and more specifically royal cuisines. The present book is the outcome of the discussions and debates that took place during the conference.
