Dawna sypialnia Jana III Sobieskiego w zamku w Podhorcach
DE EN PL
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Pasaż Wiedzy

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Dawna sypialnia Jana III Sobieskiego w zamku w Podhorcach Hanna Widacka
55_łóżko,fotel,stolik.jpg

Zamek w Podhorcach, wzniesiony w latach 1635 – 1640, kosztem hetmana Stanisława Koniecpolskiego, został podarowany w 1682 r. przez Aleksandra Koniecpolskiego królewiczowi Jakubowi Ludwikowi Sobieskiemu, i w posiadaniu tej królewskiej rodziny przetrwał do 1720 r. Wtedy to młodszy królewicz, Konstanty Władysław Sobieski, odstąpił Podhorce wraz Oleskiem.

Wacław Rzewuski (1706 – 1779), pod koniec życia kasztelan krakowski, nie tylko zachował istniejące w zamku pamiątki po poprzednich właścicielach, lecz także z niezwykłym pietyzmem, w latach 1754 – 1767, gromadził nowe, dotąd rozrzucone po całej Polsce, ściągając je do Podhorzec. Tak więc znajdowało się tu wyjątkowo dużo Sobiescianów, jak np.: szabla Jana III spod Wiednia, bogate łupy tam wzięte (m. in. bębny i talerze muzyki janczarskiej, łuki tureckie inkrustowane złotem), meble w Sali Karmazynowej – wszystkie po Janie III, pamiątki po królowej Marii Kazimierze (szkatułka z drzewa cedrowego, bucik oraz szpinet darowany przez cesarzową Eleonorę Magdalenę, małżonkę Leopolda I Habsburga, po wiktorii wiedeńskiej). Był tam również marmurowy, na dwoje pęknięty stół, na którym – według tradycji – miał zostać ochrzczony w Olesku przyszły król polski.

W zamku w Podhorcach mieściła się także – w niewielkim kwadratowym gabinecie zwanym Mozaikowym – uważana za autentyczną dawna sypialna Jana III, usytuowana w narożu północno – wschodnim pawilonu zamkowego i dostępna tylko z Sali Zwierciadlanej. Na jednej ze ścian wisiała atłasowa makata turecka zdobyta pod Wiedniem, ręcznie haftowana. Znajdowało się tam sporo pamiątek po Sobieskim, m. in. łoże sypialne z okazałym baldachimem i skromniejsze łóżko polowe, takiż stolik do pisania, fotel, oraz biurko dziecinne pochodzące z Żółkwi. Być może, w związku z planowaną edycją w 1883 r. luksusowego albumu Józefa Łoskiego pt. Jan Sobieski, jego rodzina, towarzysze broni i współczesne zabytki, dzieła ilustrowanego drzeworytami, Edward Trzemeski sfotografował m. in. fragment wnętrza Gabinetu Mozaikowego, uwieczniając stan i układ wymienionych wyżej sprzętów. Fotografia posłużyła jako wzór do drzeworytu, lecz nie wiadomo, kto ją przerysował i ciął na klocku.

Podczas dwóch kolejnych wojen światowych łoże królewskie – okazały mebel w typie francuskiego barokowego lit d’ apparat – wywożone było przez Sanguszków do Gumnisk, skąd w 1945 r. przejęło je Muzeum w Tarnowie. Mebel tradycyjnie wiązany jest z osobą Jana III, jakkolwiek nie notują go inwentarze z lat 1717 i 1729. Po raz pierwszy występuje w księdze dyspozycji z 1754 r., bez związku z królem czy jego synami. Dopiero „Inwentarz rysunkowy Zamku” (1859) podniósł łoże do rangi królewskiego mobilium. Autorem tej romantycznej mistyfikacji okazał się Leon Rzewuski (1808 – 1869), a utrwalił ją burgrabia Antoni Kryczyński, nadając ok. 1880 r. Gabinetowi Mozaikowemu miano sypialni Sobieskiego. Nazwę tę przyjęły jako pewnik XIX – wieczne monografie i przewodniki, w tym monumentalne dzieło Łoskiego.

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem