PL EN
Unia Europejska
Unia Europejska
nieslyszacy
PL EN
Unia Europejska
Unia Europejska

Digitalizacja, czyli skąd dzieła sztuki biorą się w internecie

Może macie w domu przedmioty z reprodukcjami najbardziej znanych dzieł sztuki? Choć raz buszowaliście w cyfrowych kolekcjach, a może nawet korzystacie z nich, tworząc własne kompozycje? Czy wiecie jednak, co musi się stać, żeby fotografie takich obiektów trafiły do sieci?

Kilka faktów

Sesja fotograficzna obiektu o niestandardowym kształcie w pracowni fotograficznej w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, fot. M. Wielgo (1).jpg

Digitalizacja to skomplikowany proces, choć mogłoby się wydawać, że nie ma nic prostszego – ot, wystarczy zrobić zdjęcie. Cóż to za problem w czasach, gdy aparaty w naszych telefonach robią wysokojakościowe fotografie, a w mediach społecznościowych publikujemy codziennie masę zdjęć? Jednak cyfryzacja dzieł sztuki różni się od zwykłego fotografowania. Chodzi bowiem o uzyskanie jak najwierniejszego cyfrowego wizerunku danego obiektu, a to już nie jest takie proste.

Jak zatem powstaje cyfrowy wizerunek dzieła sztuki? Warto się przekonać, przyglądając się projektowi „www.muzeach”, w którym bierze udział pięć instytucji: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Muzeum Narodowego w Lublinie, Muzeum Narodowego w Szczecinie i Muzeum – Zamku w Łańcucie.

W projekcie stosowane są wysokie standardy fotografii dokumentacyjnej, a także różne zaawansowane techniki digitalizacji:

  • dwuwymiarowe, takie jak fotografia, RTI i gigapiksel;
  • trójwymiarowe, takie jak skanowanie z oświetleniem strukturalnym i fotogrametria.

Skupmy się jednak na tej – wydawałoby się – najprostszej technice, czyli fotografii cyfrowej, która jest jedną z najczęściej wykorzystywanych technik w projekcie. – Wysokiej jakości fotografie wybranych obiektów muzealnych publikowane są wraz z opisem zarówno słownikowym, metryczkowym, jak i szerszym opisem popularyzatorskim – mówi kierownik projektu Michał Ochremiak. – To bazy zdigitalizowanych eksponatów z pięciu muzeów, które każdy będzie mógł bezpłatnie przeglądać na stronie z multiwyszukiwarką, która także powstała w czasie projektu – dodaje.

Etapy digitalizacji

Prace konserwatorskie przygotowujące obiekt do digitalizacji w Muzeum Narodowym w Lublinie, fot. D. Awiorko.jpg

Na początku wybiera się obiekt, następnie sprawdza jego stan zachowania. W razie potrzeby trafia on do pracowni konserwatorskiej, gdzie poddawany jest odpowiednim zabiegom. W studiu fotograficznym obiekt pozostaje pod stałą opieką konserwatorów. W czasie sesji używa się specjalnych wzorników zawierających różnobarwne pola, co pozwala kontrolować jakość odwzorowania barwy na zdjęciu.





Przykładowe wzorniki używane podczas procesu digitalizacji, fot. J. Kruszewska.jpg

– Większość wzorników posiada miarkę, która pokazuje nam skalę obiektu. Najważniejsze jednak, że możemy na jego podstawie sprawdzić balans bieli i dzięki temu mieć pewność, że dany obiekt będzie na zdjęciu faktycznie w takim kolorze, w jakim jest w rzeczywistości – mówi Joanna Młynarska, fotografka pracująca w projekcie. – Nie możemy zapominać, że w przypadku muzealiów kolor z fotografii może się różnić od tego realnego. Przypomnijmy sobie np. powszechnie znane obrazy, które w internecie są używane w zniekształconych, zakłamujących ich realny wygląd kolorach. Przy profesjonalnej dokumentacji cyfrowej nie możemy i nie chcemy sobie na to pozwolić – dodaje.

Kolejnym etapem w digitalizacji jest postprodukcja plików, która wymaga znacznie więcej czasu niż samo fotografowanie. Najpierw wywołuje się cyfrowy negatyw, uzyskując zdjęcie o właściwej temperaturze barwowej, które jest poddawane czyszczeniu. Następnie przechodzi kontrolę jakości i dopiero po niej możliwe jest przygotowanie właściwych plików udostępnianych na stronie internetowej. Każde zdjęcie opatrzone jest także opisem metadanowym. Równolegle powstają opisy popularyzatorskie, które zamieszczone na stronie internetowej (także w angielskiej wersji językowej) będą źródłem wiedzy i ciekawostek o danym obiekcie.

Jak widać, w tym zadaniu na różnych etapach współpracują ze sobą specjaliści z wielu dziedzin: opiekunowie zbiorów, konserwatorzy sztuki, specjaliści od transportu zabytków, fotografowie, specjaliści ds. cyfryzacji, redaktorzy, tłumacze i programiści. Nie bez znaczenia zatem są tu czynniki logistyczne: koordynacja pracy fotografów i konserwatorów, weryfikacja przez osoby kontrolujące jakości wykonywanych fotografii oraz danych, które ostatecznie znajdą się w internecie. Bardzo ważna jest również współpraca pomiędzy uczestnikami projektu w różnych instytucjach, dzięki której używane są zunifikowane słowniki, służące do opisywania muzealnych zbiorów.

Różnorodność dzieł sztuki i obiektów

Nowoczesna pracownia digitalizacja powstała w projekcie w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.jpg

Wśród obiektów do digitalizacji fotografowane są bardzo różnorodne zbiory: od sztuki prehistorycznej i starożytnej, przez sztukę Dalekiego Wschodu, do sztuki współczesnej. Są to zarówno rzeźby, rysunki i grafiki, obrazy, rzemiosło artystyczne, archiwalne zdjęcia i przedmioty codziennego użytku, jak mapy czy meble. To często właśnie one, jako obiekty wielkogabarytowe, wymagają specjalnego podejścia.

W przypadku niektórych szczególnie cennych lub szczególne dużych obiektów ich transport do studia fotograficznego był niemożliwy. Wtedy konieczne było zaaranżowanie planu zdjęciowego w innym miejscu, tak działo się np. w Muzeum Zamku w Łańcucie czy Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. W przypadku wielkogabarytowych szaf trudne jest także odwzorowanie skali i proporcji obiektów.

Nie lada wyzwaniem są również obiekty płaskie, mocno werniksowane, z widocznymi strukturami malarskimi, np. „Las” Leona Wyczółkowskiego z Muzeum Narodowego w Szczecinie oraz obiekty generujące refleks, np. szkliwiona ceramika, szkło. Olbrzymim wyzwaniem okazało się zdigitalizowanie zarówno XVII-wiecznych zwierciadlanych zegarów z kolekcji wilanowskiej, jak i obrazów Leszka Golca i Tatiany Czekalskiej z kolekcji „White Vege Fur. Performance for Photography” z Muzeum Narodowego w Szczecinie, ponieważ stanowią one czarne, odbijające wszystko na swojej powierzchni lustro.

Efekty widoczne gołym okiem

Fotograf podczas sesji w pracowni digitalizacji Muzeum – Zamku w Łańcucie, fot..jpg

Dzięki udziałowi w projekcie w większości muzeów rozbudowane zostały pracownie digitalizacji – zakupiono specjalistyczne oprogramowanie i sprzęt, taki jak: tablice, wzorniki, specjalistyczne lampy oraz wiele innych niezbędnych narzędzi. W Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz Muzeum Narodowym w Szczecinie dzięki projektowi powstały pierwsze pracownie digitalizacji w tych instytucjach. W Muzeum Narodowym w Lublinie zmianie uległa też systematyka pracy. Nie bez znaczenia jest także fakt, że udział w projekcie dał okazję wymiany doświadczeń specjalistom ds. digitalizacji z różnych instytucji. Ustalony wspólny standard pozwala na jeszcze bardziej precyzyjne tworzenie wiernych kopii dzieł sztuki, co nie tylko ułatwia pracę konserwatorom, ale też zwiększa użyteczność plików dla wszystkich korzystających z nich w przyszłości – czy to dla przyjemności, czy w celach naukowych.

Praca nad powstałą dokumentacją w Muzeum Narodowym w Szczecinie.jpg

– W całym projekcie, digitalizacji poddawanych jest ponad 7000 obiektów. To wybrane zabytki i zasoby należące do kolekcji pięciu muzeów partnerskich. Są one digitalizowane z wykorzystaniem różnych technik. Jeśli chodzi o publikację cyfrowych kolekcji na wspólnej stronie, w projekcie opublikowanych będzie ponad 10 000 obiektów. Wykorzystujemy również dokumentację, którą posiadaliśmy przed rozpoczęciem projektu – wyjaśnia Michał Ochremiak.

Korzyści digitalizacji

Projekt strony wmuzeach.pl, na której dostępne będą cyfrowe zbiory pięciu muzeów.jpg

W ramach projektu stworzona jest wspólna strona internetowa z multiwyszukiwarką – prace programistyczne zakończyły się 21 września, obecnie trwa systematyczny transfer danych, a wszyscy chętni będą mogli skorzystać z witryny już 1 stycznia 2022 r.

Strona wmuzeach.pl w jednym miejscu zbiera kolekcje: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Muzeum Narodowego w Lublinie, Muzeum Narodowego w Szczecinie i Muzeum – Zamku w Łańcucie. Swoje zbiory będą mogły opublikować tu także inne muzea.

Projekt „www.muzeach” jest dofinansowany z Funduszy Europejskich oraz ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Projekt jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020, oś Priorytetowa nr 2 „E-administracja i otwarty rząd”, działanie nr 2.3 „Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego”, poddziałanie nr 2.3.2 „Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury”.

Beneficjent: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Partnerzy: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Muzeum Narodowe w Lublinie (dawniej Muzeum Lubelskie w Lublinie), Muzeum Narodowe w Szczecinie, Muzeum – Zamek w Łańcucie
Całkowity koszt projektu: 12 172 215,58 zł
Kwota dofinansowania: 9 247 929,94 zł

POPC


2021-10-11
logo wmuzeach białe tło.png

Projekt POPC „www.muzeach”

Projekt pod tytułem „www.muzeach” realizowany od 1 kwietnia 2019 r. do 31 marca 2022 r. ma na celu powszechne udostępnienie …

Wilanów Sekwencja pomiarowa skanowania ze światłem strukturalnym w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie WWW.jpg

W muzeach dzieje się coraz więcej online!

Ostatnie miesiące upływające pod znakiem pandemii pokazały, jak ważne są zasoby kultury dostępne online. Internet i technologie cyfrowe umożliwiły nam funkcjonowanie zarówno w sferze zawodowej, jak i prywatnie. Dzięki nim możliwe były nauka i aktywności kulturalne. Kontakt ze sztuką w wersji cyfrowej pozwalał też na relaks i wirtualne podróże, pobudzał wyobraźnię i kreatywność. Ważną rolę odegrały tu muzea, które starały i starają się być jak najbardziej dostępne online. Wśród nich znajduje się pięć muzeów zaangażowanych w projekt „www.muzeach”.

baner_test.jpg

Digitalizacja i publikacja 2D muzealiów w ramach projektu „www.muzeach”

W ramach projektu „www.muzeach” dofinansowanego z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa realizowane jest zadanie pt.: „Digitalizacja i publikacja 2D muzealiów”. Składa …

test_baner_wyszukiwarka.jpg

Budowa strony z multiwyszukiwarką w ramach projektu „www.muzeach”

Jednym z kluczowych efektów projektu „www.muzeach” będzie strona internetowa z multiwyszukiwarką odstępna na: www.muzeach.pl. Pozwoli ona na prezentację i przeszukiwanie …

mockup-wmuzeach-stona-glowna_www.jpg

Budowa serwisu internetowego z multiwyszukiwarką cyfrowych zbiorów muzeów – prace w 2020 r.

Jednym z kluczowych efektów projektu „www.muzeach” będzie dwujęzyczna strona internetowa dostępna pod dwoma adresami: www.wmuzeach.pl (wersja polskojęzyczna) i www.inmuseums.pl (wersja …

projekt popc www.muzeach dofe 2021.jpg

DOFE 2021 | „Widziane z bliska...” – spotkanie online z ekspertami nowoczesnych technik digitalizacji

W ramach Dni Otwartych Funduszy Europejskich odbyło się spotkanie online z ekspertami nowoczesnych, zaawansowanych technik digitalizacji. Na profilu Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie na Facebooku możecie zobaczyć i posłuchać, jak na przykładzie techniki gigapikselowej rozmawiamy o nowoczesnych rozwiązaniach w cyfryzacji muzealiów. Dowiecie się, po co potrzebna jest digitalizacja dzieł sztuki, jak mogą z jej efektów skorzystać specjaliści i wszyscy inni oraz co wyróżnia projekt „www.muzeach”.

Biuletyn Informacji Publicznej Biuletyn Informacji Publicznej

Muzeum w Internecie

Organizator

Partnerzy

Sponsorzy

Idea & Design
Copyright © Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem