PL EN
Unia Europejska
Unia Europejska
nieslyszacy
PL EN
Unia Europejska
Unia Europejska

Konserwacja dwóch obręczy na konar drzewa

Konserwacja
Obręcz na konar drzewa przed konserwacją, XIX w.

W zbiorach wilanowskich znajdują się dwa dość niezwykłe przedmioty. Są to metalowe obręcze o numerach inwentarzowych Wil.3381 i Wil.3382. 

Na obu wilanowskich obiektach odnajdujemy ślady odnoszące się do ich historii. Na pierwszej jest to grawerowana inskrypcja, na drugiej herb Potockich: Pilawa, wraz z dwoma stylizowanymi w gotyckiej czcionce literami: M i P.

Informację o jednej z obręczy można znaleźć m.in. w serii „200 lat Muzeum Wilanowskiego” w tomie „Przedmioty osobliwe, niecodzienne, ciekawe”. Krystyna Gutowska-Dudek tak wyjaśniła w nim wyjątkowe pochodzenie zabytkowego obiektu: „Historia przedmiotu została opisana wierszem, wygrawerowanym wewnątrz, a ułożonym przez Stanisława Kostkę Potockiego w 1805 r. Obręcz miała chronić drzewo laurowe, posadzone przez króla Jana III w ogrodzie wilanowskim, które zostało uszkodzone kulą armatnią w 1794 r. podczas oblężenia Warszawy i szczęśliwie odrosło. Ten unikatowy obiekt przypomina legendę o królu osobiście doglądającym ogrodu i własnoręcznie sadzącym drzewa”.

Obręcz na konar drzewa po konserwacji, XIX w.

Na jednej z części obręczy, w trzech polach, wygrawerowano napis:

WAWRZYN JANA III URONIONY KULĄ ARMATNIĄ PODCZAS OBLĘŻENIA WARSZAWY R. MDCCXCIV

TEN SZCZEP ZWYCIĘZCÓW SŁAWIE POŚWIĘCONY I W BOHATYRA SCHOWANY DZIEDZINIE KIEDY OYCZYZNA IEGO GINIE IEDNYM Z NIĄ GROMEM ZOSTAŁ UDERZONY

NIEZDOŁAŁ ZNISZCZYĆ CIOS TO ZNAMIE CHWAŁY NIEZWIĘDŁY WAWRZYN CHOĆNA CZAS ZMARTWIAŁY WZMAGA SIĘ, MŁODE ROZKRZEWIA GAŁĄZKI I PRZYSZŁYCH WIEŃCÓW ZWIASTUJE ZAWIĄZKI

Wewnętrzna powierzchnia obręczy na konar drzewa z mosiądzu złoconego z wygrawerowanym napisem: 

STANISŁAW KOSTKA POTOCKI R. MDCCCV.

Grawer na obręczy na konar drzewa po konserwacji, XIX w.

Jak podaje Krystyna Gutowska-Dudek w katalogu wystawy Tron Pamiątek ku czci „Najjaśniejszego, Niezwyciężonego Jana III Sobieskiego Króla Polskiego” w trzechsetlecie śmierci 1696−1996, uwieczniony w inskrypcji na tym obiekcie wawrzyn, rósł prawdopodobnie jeszcze w 1815 r. kiedy w Hotelu Angielskim w Warszawie odbyła się uczta, zorganizowana przez Towarzystwo Przyjaciół Nauk z okazji wydania przez Szymona Bogumiła Lindego Słownika Języka Polskiego, podczas której na stole ustawiono sześć wielkich tomów tego dzieła, uwieńczonych „laurem wziętym z Willanowa, z drzewa sadzonego jeszcze za czasów króla Jana III, a przesłanym umyślnie na tę ucztę przez Aleksandrę z Lubomirskich hrabinę Potocką, małżonkę Stanisława hr. Potockiego”. (Autorka podaje źródło cytatu: Aleksander Kraushar, Towarzystwo królewskie Przyjaciół Nauk 1800–1832, Monografia historyczna osnuta na źródłach archiwalnych, Czasy Księstwa Warszawskiego 1807–1815, t. II, Kraków-Warszawa 1902, s. 105–1060).

Obręcz na konar drzewa przed konserwacją, XIX w.

Obie pamiątkowe obręcze poddano zabiegom konserwatorskim w ramach zajęć dydaktycznych pod kierunkiem dr Aliny Tomaszewskiej-Szewczyk w Pracowni Konserwacji Zabytków Metalowych Instytutu Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dodatkowo wykonano badania materiałowe, które pozwoliły na sprecyzowanie, z jakiego tworzywa wykonano obręcze – jest to mosiądz, a nie, jak wcześniej zapisano, brąz. Podczas konserwacji możliwe było też szczegółowe określenie rodzaju srebrzeń i złoceń na obręczach jako ogniowych. Złocenie, srebrzenie ogniowe polega na rozpuszczeniu złota lub srebra w rtęci, w wyniku czego powstaje odpowiedni amalgamat, z którego poprzez ogrzanie i odparowanie rtęci uzyskuje się warstwę dobrze przylegającego do podłoża złota.

Dzięki pracom konserwatorskim powierzchnia obręczy odzyskała swoją pierwotną kolorystykę, uczytelniono również inskrypcje oraz usunięto wtórne nieestetyczne elementy montażowe i zastąpiono je mosiężnym drutem. Dodatkowo ustalono, że obręcz związana z drzewem króla Jana III Sobieskiego pozbawiona jest jednej z trzech części, która miała najprawdopodobniej takie same wymiary jak środkowa kwatera. Fragment ten pozwalał na złączenie ze sobą dwóch pozostałych i utworzenie pełnego koła. 

Obręcz na konar drzewa po konserwacji, XIX w.

Posrebrzana obręcz, dekorowana herbem Potockich Pilawa oraz literami „M” i „P” (które, być może, odpowiadają Maurycemu Potockiemu, synowi Aleksandra Potockiego), również jest niekompletna – nie zachował się jeden z elementów zapięcia, co można rozpoznać po widocznych pustych otworach montażowych. Ciekawostką są także liczne otwory wzdłuż górnej i dolnej krawędzi obiektu ułożone po dwa obok siebie – sugerują pierwotne istnienie dodatkowych fragmentów. Zakres prac przewidzianych w tej konserwacji nie obejmował rekonstrukcji brakujących elementów.

2020-04-18
kołderka.jpg

Muzeum od kuchni – ścieżka dźwiękowa dla dzieci o konserwacji i przechowywaniu zabytków

Zapraszamy dzieci do wysłuchania krótkich opowieści o zakamarkach muzealnych, w których dzieją się niesamowite rzeczy! Konserwatorzy pochyleni z lupami nad wielkimi płótnami, odcyfrowywanie podpisów zatopionych w metalu, skomplikowane badania laboratoryjne... Tak, pracownicy muzeum to detektywi, badacze, chemicy i niestrudzeni poszukiwacze, a przy tym cierpliwi i troskliwi opiekunowie powierzonych im skarbów. Wszystko po to, aby przedmioty na ekspozycji błyszczały pięknym blaskiem i cieszyły oczy kolejnych pokoleń odwiedzających!

4. Konserwacja stoły nanban 2017, fot. Z. Reszka.jpg

Konserwacja unikatowego japońskiego stołu nanban

Dzięki finansowemu wsparciu japońskiej fundacji Sumitomo i współpracy Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie z wybitnymi znawcami azjatyckiej laki przeprowadzono konserwację siedemnastowiecznego stołu w typie Nanban z kolekcji wilanowskiej. Był to jeden z pierwszych projektów konserwatorskich angażujących jednocześnie specjalistów z Japonii i Europy. Wpisuje się on w trwającą od lat dziewięćdziesiątych współpracę naukową i konserwatorską między Japonią a instytucjami światowymi, w których zbiorach znajdują się dzieła sztuki dekorowane laką wschodnią – niezwykli świadkowie nowożytnych kontaktów między Wschodem a Zachodem. Dzięki tej wymianie wiedzy i doświadczeń wypracowywana jest strategia ochrony tych bardzo delikatnych orientalnych eksponatów.

portret_konny_stanislawa_kostki_potockiego_jacques_louis_david_baner_PP.jpg

Film „Konserwacja portretu Stanisława Kostki Potockiego”

Konny portret Stanisława Kostki Potockiego pędzla Jacquesa Louisa Davida jest już eksponowany w pałacu wilanowskim w Sali Białej. Obraz przeszedł …

apollo_i_dafne_skrzydlo_boczne_wilanow_palac.JPG

Laur, czyli wawrzyn szlachetny. Motywy roślinne na elewacjach pałacu wilanowskiego.

Jako symbol chwały wieniec laurowy pojawił się w starożytnej Grecji, ale to Rzymianie upowszechnili zwyczaj wieńczenia laurem cesarzy i zwycięskich …

Portret Jana III w wieńcu laurowym

Portret Jana III w wieńcu laurowym

Ten pełen majestatu wizerunek monarchy doskonale wpisuje się w konwencję antykizowanego obrazowania podporządkowanego efektowi propagandowemu. Jest to klasyczny przykład malarskiej …

Biuletyn Informacji Publicznej Biuletyn Informacji Publicznej

Muzeum w Internecie

Organizator

Partnerzy

Sponsorzy

Idea & Design
Copyright © Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem