PL EN
Unia Europejska
Unia Europejska
nieslyszacy
PL EN
Unia Europejska
Unia Europejska

Korespondencja Leonardiańskich wzorców. Z wystawy „Leonardiana w kolekcjach polskich” w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Giorlamo Mantelli Studium.jpg

Rycina Girolama Mantellego (przed 1785-1793?), przedstawiająca studium pochylonej kobiecej głowy (il.1), została wykonana według rysunku, który dawniej uchodził za dzieło Leonarda da Vinci (1452-1519)[1]. Pochodzi ze zbioru hrabiego Stanisława Kostki Potockiego (1755-1821), przekazanego w latach 1818-1821 Uniwersytetowi Warszawskiemu[2]. Zestawienie na wspólnej karcie Studium pochylonej kobiecej głowy z wizerunkiem Odpoczywającej kobiety według rysunku przypisywanego Bernardinowi Luiniemu (ok. 1480-1532) (il.2) świadczy o świadomym kolekcjonerskim wyborze sąsiedztwa obiektów.

inwzbd2191.jpg

Alzacko-francuski historyk sztuki Eugène Müntz (1845-1902) jako pierwszy powiązał kompozycję rysunku Odpoczywającej kobiety z obrazem Andrei Solaria (właśc. Andrea di Bartolo; ok. 1465-1524) Madonna z zieloną poduszką, znajdującym się w zbiorach Musée du Louvre (technika olejna, drewno: topola, 59 x 47 cm; INV. 673)[3]. Dzieło pochodzi z kolekcji króla Francji Ludwika XV (1710-1774), pozyskane od rodziny książąt de Carignan w 1742/43 r.[4] Na początku XVII w. obraz został odnaleziony w klasztorze Franciszkanów w Blois, a jego wcześniejsza historia jest nieznana[5]. Powstanie Madonny z zieloną poduszką (czasami nazywaną również Madonną karmiącą) z dużym prawdopodobieństwem datuje się na lata 1507-1510, czyli okres przebywania Solaria we Francji na usługach wpływowego kardynała Georgesa d’Amboise (1460-1510)[6], znanego powszechnie jako opiekun sztuk. Kardynał d’Amboise, pełniący również prominentną funkcję sekretarza generalnego króla Francji Ludwika XII (urodzonego w 1462 r. w Château de Blois), zatrudnił Solaria do wykonania serii malowideł ściennych w jego rodzinnej siedzibie, Château de Gaillon, w Normandii[7]. Andrea Solario jest uważany za jednego z leonardeschi, to znaczy grupy malarzy, z którymi Leonardo da Vinci współpracował w czasie swoich pobytów w Mediolanie (1482/83-99; 1506-1513), lub którzy tworzyli pod jego wpływem[8]. Znaczącą zasługą Solaria było zaszczepienie we Francji stylu włoskiego renesansu przed przybyciem samego Mistrza, Andrea del Sarta (właśc. Andrea d’Agnolo di Francesco di Luca; 1486-1530) i Rossa Fiorentina (właśc. Giovanni Battista di Jacopo; 1494-1540) na dwór Franciszka I[9] (1494-1547; król Francji od 1515 r.).

VII-12164.jpg

Andrea del Sarto w pierwszych latach następnego ćwierćwiecza namalował tak zwaną Świętą Rodzinę Braccich (Sacra Famiglia Bracci; ok. 1526-27, technika olejna, deska, 129 x 105 cm, Palazzo Pitti, Galleria Palatina, Florencja)[10]. Na wystawie Leonardiana w kolekcjach polskich w Muzeum Króla Jana III w Wilanowie prezentujemy rycinę Florentyńczyka Cosima Mogalliego (ok. 1700; ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu) (il.3) wykonaną według wspomnianego dzieła Andrei del Sarta. Kompozycja graficzna została odwrócona w stosunku do pierwowzoru malarskiego[11].

Na przykładzie zestawienia trzech podobnych ujęć głów kobiecych (poniżej), stanowiących wykadrowane fragmenty rycin (il.1-3) eksponowanych na wystawie (o których jest mowa powyżej), można zaobserwować korespondencję Leonardiańskich wzorców.

Jednym z założeń programu merytorycznego wilanowskiej wystawy jest zaprezentowanie i przypomnienie, że (jak pisze w Słowie wstępu do katalogu wystawy Dorota Folga-Januszewska) Leonardo da Vinci „pozostawił po sobie nie tylko określone artefakty, ale także myśli, ujęcia, sposoby widzenia, wzory, mechanizmy, które setki artystów i twórców rozwijało początkowo we współpracy z Mistrzem, potem jako dziedzictwo idei, form czy warsztatu”[12].





[1] Zob. nota kat. aut. M. Biłozór-Salwy (Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Gabinet Rycin) w katalogu wystawy Leonardiana w kolekcjach polskich: https://www.wilanow-palac.pl/leonardiana_w_kolekcjach_polskich.html (dostęp:20.05.2020), kat. 35; s. 214-215; por.  https://www.royalacademy.org.uk/art-artists/work-of-art/head-of-woman (dostęp: 24.05.2020).
[2] Zespół Rycin różnych w guście rysunków (nr 1160), ofiarowany do zbiorów Gabinetu Rycin Uniwersytetu Warszawskiego przez Stanisława Kostkę Potockiego, zawiera ryciny, których „zdecydowana większość” była „naklejona lewą krawędzią na karty jednego formatu i pomalowana na kolor herbaciany, w układzie zaproponowanym przez Potockiego, co można wiązać z jego kolekcjonerską działalnością”. Ibidem, kat. 7, s. 156.
[3] Ibidem, s. 214; https://www.louvre.fr/en/oeuvre-notices/madonna-green-cushion (dostęp: 20.05.2020).
[4] https://www.louvre.fr/en/oeuvre-notices/madonna-green-cushion (dostęp: 20.05.2020).
[5] Ibidem.
[6] Ibidem.
[7] J.-P. Isbouts, Ch. H. Brown, The da Vinci Legacy: How an Elusive 16th-Century Artist Became a Global Pop Icon, Apollo Publishers, 2019, online: Google Books (dostęp: 21.05.2020), b.n.s.
[8] C. Van Cleave, Master Drawings of the Italian Renaissance, Harvard University Press, 2007, online: Google Books (dostęp: 22.05.2020), s. 108.
[9] Ibidem, s. 108.
[10] J. Brooks with D. Allen and X. F. Salomon, Andrea del Sarto. The renaissance workshop in action, With essays by A. Cecchi, D. Cordellier, M. Faietti, Y. Szafran and S. A. Chui, S. Wellen, and a contribution by M. Steele, The J. Paul Getty Museum, Los Angeles, 2015, s. 125.
[11] Zob. nota kat. aut. I. Żak (Muzeum Narodowe we Wrocławiu) w katalogu wystawy; op. cit., poz. 34, s. 212-213.
[12] D. Folga-Januszewska, Słowo wstępu do katalogu wystawy (op. cit.), s. 7.

2020-05-27
leonardiana - .jpg

Zaginione leonardiana z kolekcji wilanowskiej. Część II: „Głowy apostołów z Ostatniej Wieczerzy” Leonarda da Vinci

Wśród obiektów zaginionych po II wojnie światowej ze zbiorów wilanowskich znajdują się rysunki (kartony) Głów apostołów z Ostatniej Wieczerzy Leonarda …

Il. 1-2 Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Potockich z Krzeszowic, sygn. AKPot. 2851. Fragment serii opisów „Obrazów Galleryi Willanowskiey” dotyczący obrazu Zbawiciel trzymający w ręku Kulę Ziemską, s. 69-70, rkps.

Portrety Joanny Aragońskiej a wilanowski „Salvator Mundi”

Prezentowany na wystawie Leonardiana w kolekcjach polskich obraz Zbawca Świata (Salvator Mundi; nr inw. Wil.1016) był dawniej kojarzony poprzez formalne …

Poz. kat. 38 - Modestia et Vanitas, Giovanni Volpato (173233-1803), według Bernardina Luiniego, Modestia et Vanitas, wyd. Rzym, 1773, miedzioryt, akwaforta, papier czerpany, montaż królewski, 216 mm x 238 mm, 715 mm x.jpg

„Modestia et Vanitas” Giovanniego Volpato wg Bernardina Luiniego

Przedstawienie znane pod różnymi tytułami: „Skromność i Próżność” (łac. Modestia et Vanitas), „Święta Marta i święta Maria Magdalena”, „Nawrócenie świętej …

Bernardino Luini (ok. 1480/82 - ok. 1532) – przypisywany, Madonna z Dzieciątkiem, ok. 1515-1520, spoiwo olejne, deska topolowa, 74 cm x 56 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie (nr inw. M.Ob.624 MNW), fot. Krzysztof Wilczyński

„Madonna z Dzieciątkiem” Bernardina Luiniego

Obraz „Madonna z Dzieciątkiem” przypisywany Bernardinowi Luiniemu pochodzi z historycznej kolekcji księcia Konstantego Adama Czartoryskiego (1774–1860) z pałacu w Weinhaus …

Poz. kat. 28 - Św. Katarzyna Aleksandryjska.jpg

„Święta Katarzyna Aleksandryjska” Friedricha Theodora Michaela Johna

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie przygotowało wystawę „Leonardiana w kolekcjach polskich”, która jest dostępna dla publiczności do 15 …

_O1J0020.jpg

„Wizerunki zniekształcone” Francesca Melziego i Václava Hollara według Leonarda da Vinci

W 1650 r. Wenceslaus Hollar (w innym brzmieniu: Václav Hollar; 1607-1677), rytownik czeskiego pochodzenia (urodził się w Pradze), opublikował odwzorowanie …

roczmuzwarsz1957_0753.jpg

Wystawa „leonardowska” w Muzeum Narodowym w Warszawie w 1952 r. (przypomnienie)

Minęło prawie sześćdziesiąt osiem lat od otwarcia wystawy leonardowskiej w Muzeum Narodowym w Warszawie (tytuł: „Leonardo da Vinci”; czerwiec-lipiec 1952 …

portret młodej kobiety.jpg

„Portret młodej kobiety z łańcuchem w kształcie skorpiona” Giovanniego Antonia Boltraffia – wyjątkowe leonardianum z kolekcji Potockich z Zatora i Jabłonny

W 1952 r. w „Biuletynie Historii Sztuki” ukazał się artykuł Jana Białostockiego (1921-1988) na temat Warszawskich „Leonardianów”[1], nawiązujący do wystawy …

św. Jan Chrzciciel - Leonardiana.jpg

Bernardino Luini, Andrea del Sarto i zaginiony „Święty Jan Chrzciciel z barankiem” z kolekcji wilanowskiej

Około 1525 r. Bernardino Luini (ok. 1480-1532), jeden z najzdolniejszych uczniów Leonarda da Vinci (1452-1519) w Mediolanie, namalował w technice …

madonna z dzieciątkiem.jpg

Zaginione leonardiana z kolekcji wilanowskiej. Część I: „Święta Maria Magdalena” i „Madonna z Dzieciątkiem i świętym Janem” według Bernardina Luiniego (ok. 1480-1532)

Portret Artemizji z kolekcji hrabiego Franciszka Potockiego (1788-1853), prawdopodobnie kopia obrazu Maria Magdalena Giampietrina (właśc. Giovanni Pedrini lub Giovanni Pietro …

Maria Magdalena.jpg

Co łączy „Świętą Marię Magdalenę Giampietrina”, „Chrystusa wśród doktorów” Bernardina Luiniego i „Portret Artemizji” z kolekcji hrabiego Franciszka Potockiego?

W 2010 r. dom aukcyjny Christie’s w Nowym Yorku wystawił na sprzedaż obraz olejny na desce Maria Magdalena przypisywany Giampietrinowi …

dzieciątko błogosławiące.jpg

„Dzieciątko błogosławiące" z kręgu Lorenza di Credi (ok. 1500)

Worcester Art Museum (Worcester, USA) posiada w swoich zbiorach obraz zatytułowany Cud Świętego Donata z Arezzo (technika olejna, deska; Theodore T. and Mary G. Ellis Collection, 1940.29 )[1], przypisywany Leonardo da Vinci i Lorenzo di Credi (właśc. Lorenzo d’Andrea d’Oderigo; ok. 1456/58/60-1536/37?), który kształcił się w tej samej, co Mistrz, pracowni Andrei del Verrocchia (właśc. Andrea di Michele di Francesco Cione; 1435-1488).

Chrystus wsród doktorów.jpg

„Chrystus wśród doktorów” Bernardina Luiniego (?)

Na wystawie Leonardiana w kolekcjach polskich w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie prezentujemy zagadkowy i wyjątkowy w polskich …

Biuletyn Informacji Publicznej Biuletyn Informacji Publicznej

Muzeum w Internecie

Organizator

Partnerzy

Sponsorzy

Idea & Design
Copyright © Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem