Morsztyn Stanisław h. Leliwa (zm. 1725)
DE EN PL
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Pasaż Wiedzy

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Morsztyn Stanisław h. Leliwa (zm. 1725) źródło: Polski Słownik Biograficzny
55_bitwa pod chocimiem.jpg

Morsztyn Stanisław h. Leliwa (zm. 1725), wojewoda sandomierski. Uczestniczył w walkach ze Szwedami w okresie Potopu i w kampanii moskiewskiej 1660 r., w 1671 walczył pod dowództwem Jana Sobieskiego pod Bracławiem, a następnie pełnił funkcję komendanta tej twierdzy. Należał do stronnictwa malkontentów, występujących przeciw Michałowi Korybutowi Wiśniowieckiemu i 1 VII 1672 r. podpisał akt konfederacji antykrólewskiej. Wziął udział w kampanii chocimskiej jako oberszter regimentu pieszego, odznaczając się w czasie szturmu na obóz turecki Hussein paszy 11 XI 1673 r. Pod koniec 1674 posłował do hetmana kozackiego Piotra Doroszenki, bez powodzenia starając się pozyskać go dla Rzeczypospolitej.

Uczestniczył w walkach z Turkami i Tatarami w latach 1674-76, m.in. w bitwie pod Lwowem i w obronie Żurawna. Jako dowódca regimentu pieszego królowej Marii Kazimiery wziął udział w wyprawie wiedeńskiej 1683 r. Uczestniczył w kampaniach mołdawskich 1686 i 1691 r. W 1687 r. został mianowany kasztelanem czerskim; rozpoczął wówczas działalność polityczną w szeregach stronnictwa dworskiego, chociaż niewykluczone, że angażował się również w jakieś poczynania antykrólewskie. Po śmierci Sobieskiego początkowo poparł kandydaturę ks. Conti, ostatecznie oddał jednak głos na elektora saskiego Fryderyka Augusta. W 1699 r. został mianowany wojewodą mazowieckim.

W czasie wojny północnej występował po stronie Augusta II, uczestniczył w rozmowach z carem Piotrem I w Birżach, a po zajęciu przez Szwedów Warszawy w 1703 r. posłował do króla Karola XII. W 1704 r. awansował na województwo sandomierskie; w następnym roku przeszedł na stronę szwedzką, pociągając za sobą szlachtę sandomierską. W 1710 r. powrócił w szeregi stronnictwa Augusta II, ale już w 1714 przyłączył się do antysaskiego rokoszu szlachty sandomierskiej, a w 1715 był jednym z inspiratorów konfederacji tarnogrodzkiej. W 1717 r. z powodu złego stanu zdrowia zrezygnował z urzędu wojewody sandomierskiego.

Oprócz działalności politycznej zajmował się twórczością literacką: przetłumaczył tragedie „Fedra” Seneki i „Andromacha” Racine’a, układał wiersze okolicznościowe, był autorem utworu „Paraenesis” – wstępu do „Ogrodu fraszek” Wacława Potockiego. Zmarł w grudniu 1725 r.

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem