Olszowski Andrzej h. Prus
DE EN PL
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Pasaż Wiedzy

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Olszowski Andrzej h. Prus źródło: Polski Słownik Biograficzny
57_michał korybut wiśniowiecki.jpg

Olszowski Andrzej h. Prus (1621-1677), podkanclerzy koronny, prymas. Już w dzieciństwie przeznaczony do stanu duchownego, po niższych święceniach wyjechał jako dwudziestolatek do Rzymu na studia teologiczne i zapewne tam przyjął święcenia kapłańskie w r. 1645. Udał się następnie do Paryża, a z Francji wrócił, prawdopodobnie z orszakiem Ludwiki Marii. Rozpoczął karierę na dworze prymasa Macieja Łubieńskiego, wkrótce został jego kanclerzem. Przeszedłszy na dwór króla Jana Kazimierza objął funkcję sekretarza królewskiego.

W czasie Potopu szwedzkiego,  w r. 1658 sprawował misje dyplomatyczne na zgromadzenie elektorów do Frankfurtu nad Menem, a później do Wiednia do cesarza Leopolda I. Choć początkowo (1660/61) opowiedział się za projektem Ludwiki Marii elekcji vivente rege i otrzymał nominację na biskupa chełmińskiego, jednak wkrótce dał się poznać jako przeciwnik opcji francuskiej. Podczas sądu sejmowego nad Jerzym Lubomirskim w r. 1664 wbrew stanowisku dworu bronił go zdecydowanie. W r. 1666 otrzymał urząd podkanclerzego koronnego. W bezkrólewiu po abdykacji Jana Kazimierza stał się twórcą koncepcji wyboru Polaka – „Piasta”. Dał temu wyraz w szeroko kolportowanym piśmie Censura candidatorum sceptri Polonici, znalazła się tam wzmianka o Michale Korybucie Wiśniowieckim. Jego argumentacja trafiła szlachcie do przekonania, a jej poparcie dla idei „Piasta” przerosło oczekiwania podkanclerzego. Po wyborze Michała Korybuta (1669) stał się jego najbardziej zaufanym współpracownikiem. Był pomysłodawcą małżeństwa króla z Eleonorą Marią Józefą, siostrą cesarza Leopolda I, prowadził w tej sprawie negocjacje z posłami cesarskimi i sam odbył uwieńczoną powodzeniem misję do Wiednia. W sprawach wewnętrznych Rzeczypospolitej opowiadał się za reformą sposobu sejmowania. W polityce zagranicznej, którą faktycznie kierował, stale występował przeciw elektorowi brandenburskiemu, był też zwolennikiem przekonania Rosji do wspólnej walki z Turcją. Skłócony z najbliższym otoczeniem królewskim, był ostro atakowany m.in. przez kanclerza litewskiego Krzysztofa Zygmunta Paca i opozycjonistę - prymasa Mikołaja Prażmowskiego.

W r. 1672, w obliczu narastającego niebezpieczeństwa tureckiego i wobec zerwania obu sejmów w tym roku, podkanclerzy próbował nawiązać bliższą współpracę z hetmanem wielkim koronnym Janem Sobieskim. Choć wziął udział w obradach skonfederowanej szlachty pod Gołębiem, starał się mitygować jej wystąpienia przeciw malkontentom. Towarzyszył królowi w jego drodze do wojska na Ruś, był przy nim w jego chorobie i przy śmierci (1673). Nowy król Jan III Sobieski, pozostający w dobrych stosunkach z Olszowskim, mianował go prymasem – arcybiskupem gnieźnieńskim. Prymas koronował króla w r. 1676, cieszył się jego zaufaniem. Towarzyszył Sobieskiemu w jego podróży do Prus Królewskich i Gdańska w r. 1677 i tam nagle zmarł.

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem