nieslyszacy
PL EN
Unia Europejska
Unia Europejska

Portret konny Stanisława Kostki Potockiego

karta katalogowa kolekcji

Kolekcja

Grafika
Jacques Louis Jules David (ryt.), Jacques Louis David (mal.)
Paryż, wyd. Victor Havard
1882
Akwaforta, miedzioryt, papier chiński
35,6 x 27,5 cm
Nr inw. Wil.6208

Napis na bibule: Le Comte Potocki (1781) | H.3,00. – L. 2,00 – T. – Gr. nat | APPARTIENT A LA COMTESSE POTOCKA

Portret Stanisława Potockiego na koniu - akwaforta J.L. Jules'a Davida

Grafika ta została opublikowana w drugim tomie monografii Le peintre Louis David, 1748–1825, zatytułowanym Suite d'Eaux-fortes d'après ses œuvres, jako jedna ze 110 tablic prezentujących reprodukcje prac tego najwybitniejszego przedstawiciela francuskiego klasycyzmu. Autorem plansz jest Jacques Louis Jules David, wnuk malarza, grafik i największy monografista swego słynnego przodka.

Publikacja wieńczyła wydany dwa lata wcześniej pierwszy tom dzieła, opatrzony podtytułem Souvenirs & documents inédits, zawierający życiorys i omawiający dorobek artystyczny malarza, ułożony w porządku chronologicznym na podstawie rodzinnych archiwów malarza.

20 plansz miało dodatkową oprawę; naklejone na papierowy arkusz, zabezpieczone były dodatkowo półprzezroczystą bibułą, na której wydrukowano tytuł dzieła, rok powstania, wymiary i nazwisko aktualnego właściciela. Jedną z nich jest portret Potockiego na koniu oznaczony numerem 17.

Portret Stanisława Potockiego na koniu - grafika S.Ślaskiego

Reprodukcja, choć daleko jej do technicznej perfekcji pierwowzoru, jest nie tylko kolejną graficzną wersją jednego z najcenniejszych obrazów w zbiorach wilanowskich, ale stanowi jeszcze jeden interesujący przykład sporządzania kopii dzieł uznanych malarzy. Wiadomo, że olejny portret Potockiego trafił do Wilanowa po objęciu rezydencji przez Aleksandrę i Stanisława Potockich w 1799 r. i, poza czasowymi wystawami, nie opuszczał praktycznie bram pałacu. W 1939 r. płótno wywiezione zostało do Niemiec, skąd po rozlicznych perypetiach najpierw trafiło w ramach rewindykacji z ZSRR w 1956 r. do Muzeum Narodowego w Warszawie, a stamtąd po 34 latach (w 1990 roku) do Wilanowa. Opublikowana w 1882 r. w Paryżu nakładem Victora Havarda akwaforta nie powstała więc najprawdopodobniej na podstawie wersji drzeworytowej wydanej pięć lat wcześniej w albumie Willanów dawny i teraźniejszy autorstwa Hipolita Skimborowicza i Wojciecha Gersona.

Nic więc dziwnego, że rysy twarzy Potockiego w kompozycji J.L. Jules’a Davida dalekie są od oryginału (opadnięte kąciki ust modela, brak kontaktu wzrokowego z widzem czy nienaturalny układ dłoni trzymającej kapelusz).

Nie mniej intrygująca, choć niemającą dotąd potwierdzenia ani w listach, ani w dziennikach prowadzonych przez skrupulatnego Stanisława Kostkę jest podana na stronie 13 pierwszego tomu monografii J.L. Jules’a Davida informacja o okolicznościach powstania oryginalnego dzieła Davida:

Podczas podróży [do Neapolu] miało miejsce wydarzenie, które stało się tematem obrazu wystawionego później w Paryżu. Podczas polowania króla Neapolu [Jacques Louis David] znalazł się na postoju, dokąd przyprowadzono wspaniałego konia, którego dotąd nikt nie mógł dosiąść. Hrabia Potocki, szlachcic polski, zaproponował, że natychmiast go dosiądzie i, mimo zmęczenia, ściągnął okrycie i tego dokonał. Zręczność jeźdźca, przytomność, umiejętność poskramiania zwierzęcia przyciągnęły uwagę Davida, któremu – jak powiadają – król Neapolu zlecił namalowanie tej sceny.

Portret Stanisława Potockiego na koniu - szkic nieznanego autora

Potocki na koniu w wersjach przedstawianych przez J.L. Jules’a Davida i S. Ślaskiego w albumie Willanow to nie jedyne wariacje tego obrazu. Jak wiadomo, hrabia Potocki zlecił namalowanie swojego portretu wg szkicu z 1780 r. sporządzonego przez samego malarza. W inwentarzu z 1877 r. pod numerem 596 widnieje wpis, że w Salonie Bawialnym (obecnie Salon Marszałkowej Lubomirskiej) znajdowało się studium do portretu konnego Stanisława Kostki Potockiego z informacją, że został on wykonany przez Davida w 1781 r., zakupiony później przez księżną marszałkową Lubomirską i podarowany jej córce Aleksandrze, żonie Stanisława Kostki. Jakie były dalsze losy studium? Nie wiadomo. W zbiorach Biblioteki Narodowej znajduje się rysunkowa kopia portretu konnego Stanisława Kostki Potockiego, nieokreślonego autora. Być może jest to właśnie opisywany przez inwentaryzatora w 1877 r. rysunek Davida, przekazany wraz z całym zbiorem grafik przez Adama Branickiego Państwu Polskiemu w 1932 r.

Portret Stanisława Potockiego na koniu - szkic J.L. Davida

Informacje o jeszcze innej wersji rysunku Davida pojawiły się w 1926 r. przy okazji wystawy w Brukseli. Był on wówczas własnością belgijskiego chemika i historyka sztuki Maurice’a Delacre’a. Szkic wystawiony był wcześniej w 1913 roku w Petit Palais, natomiast w 1949 r. został sprzedany wraz z całym zbiorem Delacre’a na aukcji w Bernie. Opublikowana wówczas w katalogu licytacyjnym reprodukcja przedstawiała rysunek wykonany czarną i białą kredką na niebieskim papierze. Jego dalsze losy nie są już niestety znane.

Magdalena Kulpa


2015-09-10
Stanisław _ Kostka _ Potocki _ na_koniu

Portret Stanisława Kostki Potockiego na koniu

Portret konny przedstawiający młodego 26-letniego Stanisława Kostkę Potockiego jest jednym z najcenniejszych obrazów w polskich zbiorach muzealnych. Dla galerii wilanowskiej …

44_kostka.jpg

Portret konny Stanisława Kostki Potockiego

Najcenniejszym obiektem w całej ikonografii Stanisława Kostki Potockiego jest niewątpliwie arcydzieło Jacques'a-Louisa Davida (1748–1825), obraz przechowywany w Muzeum Pałacu Króla …

Biuletyn Informacji Publicznej Biuletyn Informacji Publicznej

Muzeum w Internecie

Organizator

Partnerzy

Sponsorzy

Idea & Design
Copyright © Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem