Czy drzewa iglaste mają igły? Tak. Inaczej nazywamy je szpilkami, a drzewa – szpilkowymi. Igły to przekształcone liście różniące się budową od liści o dużej powierzchni blaszki liściowej u drzew liściastych. Igły mogą być krótkie lub długie w zależności od gatunku, np. igły sosny są długie, sztywne i kłujące, zaś igły świerka – krótkie, spiczasto zakończone, ale kłują równie dotkliwie jak szpilki sosnowe. Dla odmiany szpilki modrzewia, wyrastające w kępkach, są krótkie i wyjątkowo miękkie.
Mała powierzchnia igieł zabezpiecza przed nadmiernym parowaniem z nich wody. Dodatkowo igły mają grubą skórkę pokrytą woskiem, co jeszcze bardziej uodparnia je na nadmierną ucieczkę wody.
Czy drzewa iglaste zrzucają igły na zimę? Najczęściej drzewa takie są zimozielone – czyli w okresie zimowym ich igły pozostają na drzewie. Jednym wyjątkiem jest modrzew. Cienkie i miękkie szpilki drzew tego gatunku przebarwiają się jesienią na intensywnie żółty kolor i opadają całkowicie z drzewa, pozostawiając bezlistne gałązki. Czy w takim razie zimozielone drzewa iglaste mają przez całe życie jedne i te same igły? Nie. Wymieniają je, ale rzadziej niż drzewa liściaste czy modrzew. W zależności od kondycji liści, najczęściej te najbardziej wysłużone, chore czy obumarłe opadają na ziemię, ale pozostałe nadal rosną. Drzewo pozbywa się więc zbędnego balastu w postaci igieł nieprzynoszących mu żadnej korzyści. Pojedyncze szpilki mogą utrzymywać się na drzewie od momentu wzrostu przez kilka do kilkudziesięciu lat, w zależności od gatunku. Drzewa te stale uzupełniają ubytki igliwia, wykształcając nowe, zdolne do przeprowadzania fotosyntezy liście, które produkować będą odżywczy dla drzew cukier – glukozę. Wśród igieł w koronach drzew dostrzeżemy szyszki – małe, duże, pękate, wąskie, rozczochrane – ich wygląd zależy od gatunku drzewa, na którym rosną. Pośród ich zdrewniałych łusek ukryte są niewielkie nasiona – przysmak dzięciołów i wiewiórek.
Gdy będziemy przechodzić obok sosen czy świerków, z pewnością otoczy nas przyjemna, orzeźwiająca woń olejków eterycznych zawartych w igliwiu oraz żywicy. Po co drzewo produkuje żywicę? Żywica najczęściej wytwarzana jest w przewodach żywicznych drewna i służy do zabezpieczania zranionych miejsc. W miejscu uszkodzenia żywica sączy się intensywnie, aby zakryć powierzchnię całej „rany”. Dodatkowo chroni ona drzewo przed bakteriami i grzybami, bo któż chciałby zjeść tak intensywne w zapachu, więc i w smaku nie najlepsze drzewa.
Tekst: Katarzyna Tylkowska