26 kwietnia 2021 r. świętowaliśmy Europejski Dzień Ogrodów Historycznych. W tym roku skupiliśmy się na uniwersalnym charakterze sztuki ogrodowej, która przekracza granice.
Data 26 kwietnia jest nieprzypadkowa. Tego dnia w 2016 r. zawiązała się formalnie Europejska Sieć Ogrodów Historycznych. Ambitne przedsięwzięcie wzbudziło zainteresowanie najwspanialszych europejskich ogrodów od Wysp Kanaryjskich po Gruzję. Uznanie dla promocji ogrodowego dziedzictwa jako ważnego elementu stanowiącego o europejskiej tożsamości przyniosło sieci certyfikację przez Radę Europy jako szlaku kulturowego w 2020 r.
Tegoroczna edycja święta poświęcona jest roli ogrodów historycznych w kształtowaniu europejskiej tożsamości. Transgraniczny charakter sztuki ogrodowej oraz mobilność jej twórców w wyjątkowy sposób splata ze sobą historię niemal wszystkich krajów starego kontynentu. Wyjątku w tym aspekcie nie stanowi Irlandia.
Ambasada Irlandii w Polsce – świętujemy razem!
Obecność i współudział Ambasady Irlandii w Polsce w obchodach był kontynuacją silnych, historycznych związków Irlandii z Polską, a także echem jej wpływu na kształtowanie historycznego krajobrazu Europy Wschodniej. Dionizy Mikler (Dennis Mc’Clair) to urodzony (1762 r.) w Irlandii ogrodnik i mistrz ogrodnictwa krajobrazowego. Księżna Izabela Czartoryska, oczarowana umiejętnościami kreowania krajobrazu przez Miklera sprowadziła go do Polski w 1790 r. Kariera irlandzkiego pejzażysty ogrodowego rozpoczęła się od aranżacji niewielkiego ogrodu dla rodziny Chreptowiczów przy ulicy Długiej w Warszawie. Współtworzenie mekki polskiego ogrodnictwa krajobrazowego, tj. założenia w Puławach, otworzyło wielce interesującą karierę Dionizego Miklera, którego możemy nazwać twórcą krajobrazu Wołynia i Podola.
Zasadzenie pamiątkowych drzew
W ramach obchodów Europejskiego Dnia Ogrodów Historycznych 2021 r. dzięki inicjatywie pani Ambasador Irlandii w Polsce Emer O’Connell mogliśmy przywrócić ogrodowi wilanowskiemu utracony element jego historycznej aranżacji. Ambasada Irlandii ufundowała bowiem trzy egzemplarze lipy drobnolistnej (Tilia cordata), które zostały posadzone przy południowym skraju górnego ogrodu barokowego.
Lipy obok kasztanowców i wiązów to drzewa stanowiące kościec kompozycyjny barokowego ogrodu przy pałacu w Wilanowie. Drzewa zostały posadzone w nieprzypadkowym miejscu i układzie. W miejscu tym od ok. 1740 r. istniał szpaler lip drobnolistnych. Początkowo wraz z żywopłotem zasłaniał przed ciekawym okiem gości Adama i Zofii Czartoryskich niewielką kwaterę kwiatową. Pod koniec XVIII w. w toku zmian wprowadzonych przez Izabelę Lubomirską, ów szpaler stał się częścią niewielkiego boskietu typu otwartego, który powstał w miejscu wcześniejszej kwatery kwiatowej. Pomimo zmieniających się trendów w sztuce ogrodowej i zawieruchy dziejowej połowy XX w., szpaler w formie szczątkowej dotrwał aż do lat 80. ubiegłego stulecia.
Ambasada Irlandii w Polsce w 2021 r. zdecydowała się upamiętnić irlandzko-polskie relacje poprzez sadzenie drzew w ogrodzie wilanowskim kolejny raz. W 2018 r. Ambasador Irlandii w Polsce Gerard Keown posadził soliterowy dąb irlandzki (Quercus petraea) ku pamięci Bernarda O’Connora nadwornego lekarza Jana III Sobieskiego i autora „Historii Polski”.
Cieszymy się, że w historycznym ogrodzie otaczającym pała wilanowski pojawiły się kolejne lipy. Według przekazów w Wilanowie król Jan III własnoręcznie sadził drzewa, uroczystość doskonale wpisała się zatem w genius loci jego dawnej letniej rezydencji.
