© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Kolekcja   Kolekcja

Krowa z cielęciem; Owca z jagnięciem

  • Rzeźba
  • Pierre Jules Mène
  • Francja
  • przed 1867 r.
  • Brąz; odlew
  • 14,5 x 23 x 11,5 cm (Wil.566); 15 x 23,5 x 10,5 cm (Wil.567)
  • Sygnatura na podstawie: P. J. MÈNE
  • Wil.566; Wil.567

Wizerunki zwierząt pojawiają się w sztuce wszystkich epok i kultur począwszy od prehistorycznych malowideł naskalnych aż po współczesność. Ich znaczenie i wyobrażenie ewaluowało na przestrzeni wieków. Początkowo wizerunki te miały charakter religijny oraz symboliczny. Zwierzę pełniło rolę przedmiotu kultu, symbolu religijnego, pojawiało się w scenach alegorycznych i mitologicznych oraz w rzeźbie architektonicznej. Wciąż jednak w sztuce zwierzęta pełniły rolę drugoplanową, dopełniającą treści przekazów a motywem dominującym była figura ludzka.

Jako samodzielny temat zwierzę pojawiło się w epoce renesansu. W warsztatach we Włoszech oraz w Europie Środkowej, zwłaszcza w ośrodkach niemieckich (m.in. w Augsburgu i Norymberdze) powstawały rzeźby lub płaskorzeźby z realistycznymi wyobrażeniami zwierząt.  Dopiero jednak w wieku XIX temat ten został usankcjonowany w sztuce, jako samodzielny, równoprawny z innymi, a wizerunki zwierząt zatraciły swój rytualny i magiczny charakter. Druga połowa wieku XIX była złotym wiekiem dla rzeźby animalistycznej. Dzięki takim artystom jak Pierre Jules Mène czy Christophe Fratin – początkowo zwanych pogardliwie „Les animaliers”, przedstawienia animalistyczne nabrały charakteru autonomicznego dzieła sztuki a temat zwierzęcy przestał dyskredytować wartość artystyczną rzeźby. Zaczęto dostrzegać i odwzorowywać samo zwierzę ze względu na piękno, harmonię i różnorodność jego kształtów, barwy, naturalność ruchów. Konwencjonalne, statyczne pozy zwierząt zostały wyparte przez dążenie do realizmu a sylwetki zwierząt egzotycznych zastąpiono wizerunkami zwierząt rodzimych. Pierre Jules Mène, artysta, którego dzieła możemy podziwiać w kolekcji wilanowskiej oferował w swojej odlewni blisko 150 modeli przedstawień zwierzęcych. Wyróżnia je wyważona kompozycja, gruntowna znajomość anatomii zwierzęcej oraz doskonale opracowana powierzchnia. Często gładka faktura skóry zwierzęcia kontrastuje z szorstką, poszarpaną strukturą podstawy. Rzeźby niewielkich rozmiarów, kameralne, odlewane w brązie, służyły do ozdoby wnętrz mieszkalnych. Obecność tego typu obiektów w kolekcji wilanowskiej świadczy zarówno o wysokim statucie właściciela jak również o znajomości twórczości najwybitniejszych przedstawicieli francuskiej rzeźby animalistycznej.


Agnieszka Świtek