© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Silva Rerum   Silva Rerum

Marianna Wielopolska, siostra królowej

Wraz z markizą de Béthune przybyła do Polski w 1676 r. młodsza siostra królowej Marii Kazimiery, Marianna d’ Arquien de la Grange (1646 – 1733). Miała już lat 30 i nie była jeszcze zamężna, ponieważ na początku lat 60. zamierzała wstąpić do zakonu karmelitanek, a w wizytach w paryskim klasztorze towarzyszyła jej Marysieńka, jeszcze jako pani Zamoyska. Ojciec sióstr, markiz d’ Arquien, był przeciwny tym planom, zwłaszcza że jego dwie inne córki przywdziały już habit.

Królowa Maria Kazimiera zaczęła rozglądać się za dobrą partią dla siostry, skoro nie została ona karmelitanką. O rękę panny starało się trzech konkurentów: cześnik Michał Pac, ordynat klecki Stanisław Kazimierz Radziwiłł i stolnik koronny Jan Wielopolski. Zwyciężył ten ostatni – syn dworzanina królewskiego Jana herbu Starykoń, wkrótce kanclerz wielki koronny (1678), owdowiały po stracie kolejnych małżonek – Anieli Koniecpolskiej i Konstancji Krystyny Komorowskiej. Zaślubiny i wesele odbyły się w czerwcu 1678 r. we Lwowie. Marianna, wspominana odtąd w korespondencji królewskich małżonków jako Madame la Chancelière, stała się panią na Pieskowej Skale. W Krakowie miała do dyspozycji wspaniały mężowski pałac, a w podwarszawskich Oborach pałacyk. W 1682 r. wraz z mężem kurowała się w śląskich Cieplicach. Urodziła jedyną córkę Marię Teresę, późniejszą Sapieżynę. Owdowiała po dziesięciu latach, kiedy to Jan Wielopolski, po śmiertelnej chorobie „wyzuł się z śmiertelności”, jak to ujął Niesiecki, w lutym 1688 r. Uprzednio należał do spisku związanych z dworem dygnitarzy, którzy – po poważnej chorobie Sobieskiego latem 1687 r. – zaczęli poważnie zastanawiać się nad wyborem nowego monarchy; Marianna zdążyła spalić całą kompromitującą korespondencję męża, czym ściągnęła na siebie gniew Marii Kazimiery za niszczenie śladów spisku. Miała jeszcze przed sobą 46 lat życia, lecz nie dysponujemy właściwie żadnymi konkretnymi informacjami z tego okresu.

Pozostał olejny portret, przypisywany Claude’owi Callotowi, przedstawiający pannę d’ Arquien z kwiatowym wieńcem w rękach; z uwagi na symboliczne znaczenie wieńca można być pewnym, iż wizerunek powstał jeszcze przed zamążpójściem Marianny, a więc przed 1678 r. Miała ona wszelkie możliwości, aby zamówić swoją podobiznę u Callota, jako że był on nadwornym malarzem Jana III Sobieskiego. Płótno, pochodzące ze zbiorów Wielopolskich w Chrobrzu i znajdujące się obecnie w Muzeum Pałacu w Wilanowie, nigdy nie doczekało się – podobnie jak portret Madame de Béthune – uwiecznienia w grafice.