Współpraca pomiędzy Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie a Trockim Historycznym Parkiem Narodowym zawiązana została w trakcie badań konserwatorskich prowadzonych w 2008 r. w Pałacu Tyszkiewiczów w Zatroczu, tzw. Białym Pałacu, i trwała nieprzerwanie do końca 2018 r.
W 2012 r. instytucje podjęły decyzję o nawiązaniu szerszej współpracy pod nazwą „Projekt Zatrocze”.
Cele projektu:
- rekonstrukcja wnętrz pomieszczeń parteru pałacu, nawiązująca do czasów Tyszkiewiczów w formie ekspozycji „Dom odzyskany”;
- pomoc w przygotowaniu Trockiego Historycznego Parku Narodowego do ustanowienia muzeum dworu (w domyśle polskiego) w Pałacu Tyszkiewiczów – muzeum publicznego i ośrodka promocji kultury, w tym pomoc w kształtowaniu programu muzealnego;
- wsparcie przy prowadzaniu programów edukacyjnych historyczno-artystycznych wokół tematyki muzeum dworu z początku XX w. oraz przyrodniczych;
- wymiana doświadczeń w zakresie ochrony krajobrazu historycznego, zarządzania zabytkowymi parkami, edukacji muzealnej i wdrażania systemu szkoleń.
Działania w projekcie finansowane były z dotacji celowych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, których suma wyniosła 1 283 100 zł.
Partnerzy w projekcie:
Partnerami w projekcie były polskie muzea i prywatni kolekcjonerzy, tj.: Muzeum Narodowe w Warszawie (wraz z oddziałem w Nieborowie), Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Muzeum Podlaskie w Białystoku (wraz z Muzeum Wnętrz w Choroszczy), Muzeum – Zamek w Łańcucie, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Muzeum Okręgowe w Suwałkach, Fundacja Muzeum Wojciecha Weissa, Pan Sylwester Rudnik, Galeria im. Sleńdzińskich w Białymstoku, Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym.
Efekty projektu:
W trakcie trwania projektu oprócz ekspozycji wystawy stałej „Dom odzyskany” zorganizowano cztery wystawy czasowe, dziewięć konferencji i seminariów naukowych, których tematyka obejmowała zagadnienia związane zarówno z historią sztuki jak i edukacją muzealną.
Pracownicy Trockiego Historycznego Parku Narodowego odbyli szereg staży i szkoleń prowadzonych przez pracowników Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie (zarówno w Wilnowie, jak i w Zatroczu), których celem była wymiana wiedzy i doświadczeń z zakresu zarządzania historycznymi założeniami pałacowo-parkowymi oraz prowadzenia edukacji muzealnej i projektowania programów edukacyjnych dla różnych grup odbiorców.
Ważnymi działaniami były prowadzone prace konserwatorskie zarówno dzieł sztuki prezentowanych w trakcie wystaw czasowych w zatroczańskim pałacu, jak i zabytkowych mebli, tkanin i dekoracji prezentowanych na wystawie „Dom odzyskany”.
W ramach projektu udało się zatem zrealizować cele w zakresie konserwatorskim oraz przekazania wiedzy i dobrych praktyk zarządzania instytucją w zabytkowym kompleksie pałacowo-parkowym, jak również opracowania programów edukacyjnych dedykowanych publiczności odwiedzającej zatroczański pałac. Nie udało się natomiast uzyskać przez Trocki Historyczny Park Narodowy statusu muzeum. Mimo licznych prób podejmowanych przez dyrekcję Trockiego Historycznego Parku Narodowego obowiązująca na Litwie sytuacja prawna dotycząca instytucji kultury uniemożliwia ustanowienie muzeum publicznego w Pałacu Tyszkiewiczów. Jednak Pałac Tyszkiewiczów odzyskał dawny blask i może cieszyć odwiedzających go gości. Trwają nadal prace restauracyjne w parku otaczającym założenie pałacowe.
Projekt wystawienniczy zakończył się z początkiem września 2018 r., wraz z powrotem depozytów eksponowanych na wystawie „Dom odzyskany”.
„Projekt Zatrocze”, zgodnie z pierwotnymi założeniami, został zakończony w 2018 r.
Wiecej o „Projekcie Zatrocze” można przeczytać na poświeconej mu stronie internetowej: zatrocze.wilanow-palac.pl.
