© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
   |   19.11.2015

Przewodnik po drzewie żywota

Przewodnik po drzewie żywota

Tłumaczenie, wprowadzenie oraz redakcja naukowa Ewa Geller
wyd. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Warszawa 2015, s. 288, ISBN: 978-83-63580-54-4

Wydany w 1613 roku Przewodnik po drzewie żywota [O sposobie zachowania dobrego zdrowia w języku jidysz przez anonimowego żydowskiego doktora w Polsce, w roku 1613 drukiem ogłoszony] jest dziełem jedynym w swoim rodzaju; to najstarszy dotychczas znany, świecki tekst o charakterze dietetyczno-medycznym z terytorium Polski, spisany w jidysz, języku Żydów polskich. Jest to wprawdzie dzieło anonimowe, ale – jak wynika z jego treści – z pewnością zostało napisane przez żydowskiego lekarza mieszkającego w Rzeczpospolitej Obojga Narodów, który wcześniej najprawdopodobniej kształcił się na uniwersytecie w Padwie. Przewodnik, będąc żydowską adaptacją traktatu z łacińskiego gatunku regimen sanitatis salernitanum, jest znakomitym przykładem międzykulturowych procesów przenikania wiedzy w duchu humanizmu późnorenesansowej Europy. Adresowany do współwyznawców żydowskiego doktora Przewodnik przekazuje również obserwacje na temat zwyczajów dietetycznych i biesiadnych szlachty oraz chłopów. Poza użyciem kilku charakterystycznych dla religii lub tradycji żydowskiej terminów kulturowych nie porusza ani specyficznie żydowskich, ani chrześcijańskich aspektów codzienności związanych z żywieniem i higieną. Świadomie pomijając swoisty dla każdej z grup kontekst religijno-etniczny, autor jakby deklarował, że wobec choroby i śmierci ludzie są równi i nie ma potrzeby dzielić ich podług narodowości czy wyznania. 

prof. Ewa Geller

Tom V serii Monumenta Poloniae Culinaria pod redakcją Jarosława Dumanowskiego