© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Silva Rerum   Silva Rerum

Sobieska Teresa Kunegunda

Sobieska Teresa Kunegunda (1676 – 1730), córka króla Jana III, elektorowa bawarska. Urodzona na Wawelu, w miesiąc po koronacji pary królewskiej. Po śmierci starszej siostry, Adelajdy (1677), pozostała jedyną córką Sobieskich, którzy nazywali ja pieszczotliwie „Pupusieńką”.

Z dworu królewskiego wyniosła zamiłowanie do malarstwa i muzyki, nauczyła się łaciny, włoskiego i francuskiego. Na początku 1692 r. ojciec zamyślał wydać ją za królewicza duńskiego, już jednak w styczniu 1693 skrystalizowały się plany małżeństwa Teresy Kunegundy z owdowiałym właśnie elektorem bawarskim Maksymilianem Emanuelem Wittelsbachem, pełniącym funkcję namiestnika Niderlandów Hiszpańskich. Miała wnieść 500 tys. talarów posagu, a królowa Maria Kazimiera zgodziła się opłacić koszty podróży do Brukseli. Dn. 15 VIII 1694 w Warszawie królewna zaślubiła elektora per procura (pana młodego zastępował królewicz Jakub). Do Niderlandów wyruszyła dopiero w listopadzie, a z mężem spotkała się 1 I 1695.

Po śmierci Jana III (1696) Maria Kazimiera przez pewien czas popierała kandydaturę zięcia do tronu polskiego, jednak elektor wycofał się zimą 1697. Z Niderlandów, gdzie Teresa Kunegunda urodziła sześcioro dzieci, para elektorska przyjechała w maju 1701 do Monachium. W r. 1702 sprzymierzony z Francją Maksymilian Emanuel rozpoczął działania wojenne przeciw wojskom cesarskim w tzw. wojnie o sukcesję hiszpańską. Po początkowych sukcesach poniósł klęskę w bitwie pod Höchstädt (sierpień 1704) i opuszczając Bawarię, ustanowił żonę regentką. W listopadzie 1704 Teresa Kunegunda zmuszona była zawrzeć porozumienie z przedstawicielami cesarza Leopolda I, na mocy którego utrzymała zwierzchnictwo nad okręgiem monachijskim, zaś pozostała część Bawarii przeszła pod administrację cesarską.

W grudniu elektorowa urodziła kolejnego, ostatniego już syna. Utrzymywała ożywioną korespondencje z mężem, który pozostawał w Niderlandach. Usilnie dążyła do spotkania z matką, przebywającą wówczas w Rzymie. W lutym 1705 wyjechała z Monachium, gdzie pozostały jej dzieci, i w marcu zobaczyła się z Marią Kazimierą w Padwie. Gdy w maju próbowała wrócić do Bawarii, nie przepuszczono jej przez granicę austriacką i musiała odjechać do Wenecji, zaś wojska cesarskie zajęły resztę Bawarii. Czterech synów pary elektorskiej Austriacy przetrzymywali w Klagenfurcie, zaś córka i dwaj najmłodsi synowie pozostali w Monachium. W Wenecji Teresa Kunegunda przez 10 lat, aż do zakończenia wojny o sukcesję hiszpańską, oczekiwała na połączenie z rodziną. Dopiero wiosną 1715 wszyscy spotkali się w Bawarii.

Po powrocie do Monachium elektorowa oddała się praktykom religijnym, a po śmierci męża (1726), kiedy na tronie zasiadł jej najstarszy syn Karol Albert, postanowiła przenieść się do Wenecji. Zmarła tam 27 III 1730, a pochowano ją u boku męża w kościele teatynów w Monachium. W małżeństwie z elektorem bawarskim urodziła dziesięcioro dzieci, czworo z nich zmarło w dzieciństwie. Jedyna córka została klaryską, a trzej synowie biskupami.