© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Kolekcja   Kolekcja

Wielka zastawa stołowa

  • Rzemiosło artystyczne
  • Pierre Philippe Thomire (1751-1843)
  • Paryż
  • początek XIX w.
  • Brąz złocony, odlewany, polerowany, cyzelowany; szkło bezbarwne, szlifowane
  • Sygnatura: THOMIRE A PARIS
  • Wil.2585/1-8 paterka niska, Wil.2584/1-12 paterka potrójna, Wil.2586/1-8 paterka potrójna z figurami tancerek, Wil.2587/1-4 paterka potrójna z figurami uskrzydlonych kobiet, Wil.2755/1-3 żardiniera, Wil.3434 żardiniera świecznik 12-to świecowy

Wielka zastawa stołowa z brązu złoconego jest dziełem P.P.Thomire’a, największego brązownika w sztuce francuskiej przełomu XVIII i XIX w. Należy ona do jedynego w Polsce tak licznego zespołu brązowych naczyń dekoracyjnych. Empirowa dekoracja stołowa została zakupiona do Wilanowa przez Stanisława Kostkę Potockiego podczas jego bytności w Paryżu w 1808 r., co odnotował w swoim Pamiętniku Interesów. Całość dekoracji stanowi zbiór czterech różnych zespołów paterek oraz dekoracyjnych żardynier.

Pierre Philippe Thomire był uczniem Pierre`a Gouthiera, wybitnego brązownika, któremu m. in. przypisuje się wprowadzenie matowego złocenia brązów metodą chemiczną. Urodził się w Paryżu w 1751 r. W latach 1776-1823 prowadził własną pracownię. Był ceniony za wybitne zdolności rzeźbiarskie. Od początków działalności współpracował z manufakturą w Sevres, oprawiając wytwarzaną tam porcelanę w złocony brąz. Równocześnie wykonywał wiele dzieł na zamówienie króla Ludwika XVI oraz największych dworów europejskich. Typowym produktem pracowni Thomire`a były modne dekoracje stołowe, elementy oświetlenia oraz zegary. Najlepsze wzory wielokrotnie powtarzano.

Stanisław Kostka Potocki zakupił zastawę, kierując się wieloma przesłankami. W owym czasie francuskie rzemiosło artystyczne osiągnęło najwyższy poziom smaku i doskonałości. Spustoszenia i zniszczenia spowodowane wydarzeniami Wielkiej Rewolucji Francuskiej oraz potrzeba godnej oprawy dla nowej władzy cesarskiej przyczyniły się do ponownego rozkwitu tej gałęzi sztuki, zwłaszcza w dziedzinie dekoracji i wyposażenia wnętrz. Srebro i brąz złocony stały się szczególne cenionym materiałem zdobniczym. 

Zastawy stołowe (franc. surtout-de-table) o rozbudowanej dekoracji u progu XIX w. stały się wręcz obowiązującym elementem dekoracji stołu. Zespół naczyń dekoracyjnych składał się zwykle z pater, żardynier, koszy oraz świeczników, ustawionych niekiedy na połączonych taflach zwierciadeł otoczonych galeryjką.

Joanna Paprocka-Gajek