Z przyjemnością informujemy o zakończeniu projektu pn. „Przeprowadzenie prac konserwatorsko-restauratorskich w pomieszczeniach Sieni Dolnej, Sypialni Pani i Klatce Żeliwnej Pałacu Wilanowskiego – etap I”, finansowanego z dotacji celowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Z końcem marca 2024 roku ukończono prace konserwatorsko-restauratorskie w Sypialni Pani i na parterze klatki z żeliwnymi schodami. Aktualnie trwają prace porządkowe i montażowe, przygotowujące sąsiednie wnętrza na parterze skrzydła północnego do wystawy, która zobrazuje ogromny zakres współpracy konserwatorskiej Muzeum z Akademią Sztuk Pięknych w Warszawie.
Podczas realizacji 2. i 3. etapu projektu w Sypialni Pani i na parterze klatki z żeliwnymi schodami równolegle prowadzone były niezbędne roboty budowlane i instalacyjne, mające na celu poprawę bezpieczeństwa, estetyki i komfortu użytkowania tej części komunikacyjnej pałacu. Między innymi obniżono do oryginalnego poziom podłóg w obu pomieszczeniach, zmodernizowano instalację elektryczną, teletechniczną i sygnalizację przeciwpożarową oraz zamontowano oświetlenie awaryjne. W ostatnim etapie projektu dokończono prace techniczne i konserwatorsko-restauratorskie, w tym rekonstrukcyjne. Równolegle z pracami przy dekoracjach na ścianach i suficie, prowadzone były prace konserwatorskie przy posadzce w Sypialni Pani oraz na parterze klatki z żeliwnymi schodami. W początku grudnia 2023 roku, na wyreperowane i obniżone podłoże, zamontowano ponownie oryginalny drewniany parkiet. Dzięki temu podłoga w obu pomieszczeniach ponownie znalazła sią na poziomie sprzed 1964 roku. Jej powierzchnię wycyklinowano i zabezpieczono przez olejowanie na zimno. Dotychczasowe drewniane cokoły zostały poddane konserwacji i uzupełnione o brakujące partie i maskujące listwy przypodłogowe, które pomalowano na kolor korespondujący z barwą mazerunków i podłogi.
Od 4 grudnia 2023 do końca marca 2024 roku wykonano retusze naśladowcze i rekonstrukcje brakujących fragmentów malarskiej dekoracji mazerowanej, imitującej słoje drewna. Znajduje się ona na powierzchniach wszystkich ścian oraz drewnianych elementów wystroju Sypialni Pani: na cokołach, karniszach, gzymsikach i listewkach, na drzwiach i futrynach. Ukryte drzwi w ścianie północno-zachodniej, prowadzące do korytarzyka, wymagały dodatkowych prac modernizacyjnych. Zamontowano je obniżając do oryginalnego poziomu podłogi, a następnie na ich powierzchnię powróciły listewki, gzymsiki oraz cokół, elementy wtapiające je w dekorację ściany. Karnisze znad okna, dawnej sypialnej alkowy oraz dwa karnisze znad drzwi zostały poddane konserwacji i zawieszone na swoich miejscach.
Na ścianach i suficie dawnej alkowy (obecnie przejście do pomieszczenia przed windą) oraz na ścianie zachodniej i północno-zachodniej konieczne było wykonanie pełnej rekonstrukcji mazerowanej dekoracji malarskiej. Na powierzchniach pozostałych ścian, tam gdzie większe powierzchnie uzupełnień przylegają do zachowanych oryginalnych warstw malarskich, wykonano rekonstrukcje tzw. „stykowe”. Powierzchnie sufitu i rozety po reperacji i wygładzeniu zostały zabezpieczone i pomalowane na ciepły kolor starej kredowej bieli.
Niezwykłym przedsięwzięciem było odtworzenie sztukateryjnego fryzu. Korzystając z archiwalnych czarno-białych fotografii i odwołując się do analogicznego fryzu zachowanego w Pokoju w kwiaty Chinz na 1. Piętrze, wykonano kilka propozycji rozwiązania kolorystycznego. Decyzja została podjęta komisyjnie po długich pertraktacjach. Zręczni specjaliści doskonale poradzili sobie z niespodziankami, jakie kryły w swoich nieregularnościach wilanowskie ściany. Dodatkowo w obrębie fryzu konserwatorzy przygotowali specjalne otwory rewizyjne na potrzeby nowej instalacji elektrycznej. Odpowiednio zamaskowane demontowalnymi kształtkami z żywicy syntetycznej i pomalowane podobnie jak otaczający je fryz – pozostają niewidoczne, nie zaburzają wyglądu dekoracji.
Przywrócenie fryzu wraz z obniżeniem podłogi przywróciło wnętrzu jego dawny charakter. Dekoracja malarska na ścianach Sypialni Pani wykończona jest wielu drewnianymi polichromowanymi listewkami. One także wymagały przeprowadzenia precyzyjnych prac konserwatorskich. Na zdemontowanych oryginalnych listewkach wykonano retusz kolorystyczny, na wtórnych i nowych uzupełnieniach – rekonstrukcję, następnie zamontowano je we właściwych miejscach.
Po przeprowadzeniu konserwacji reliktów XIX-wiecznych papierowych flokowanych obić ściennych, przekazano je do Magazynu Zbiorów Muzeum, gdzie przechowuje się je w specjalnych pudłach z papieru bezkwasowego. Jedynie cztery fragmenty brytów ze ściany północno-zachodniej wróciły dokładnie na swoje miejsce sprzed konserwacji - po lewej stronie okna. Było to możliwe dzięki dokładnemu przerysowaniu ich oryginalnego usytuowania. Bezpośrednio przed ich montażem na ścianie scalono kolorystycznie oryginalne i uzupełnione partie sztablatury. Wokół panelu umocowano drewniane, pomalowane na czerwono listewki – rekonstrukcje listewek widocznych na zdjęciach archiwalnych.
Pełnej konserwacji poddano również zabytkowe marmurowe elementy wnętrza: XIX-wieczny kominek z żeliwnym wkładem oraz parapet podokienny z dekoracyjną linią od frontu (prace konserwatorskie przy kamiennym kominku i stolarce okiennej zostały ukończone w 2. etapie realizacji projektu). Zarówno relikty papierowych obić ściennych jak i marmurowy kominek postanowiono zabezpieczyć montując specjalne osłony.
Na koniec wykonano prace przy zdemontowanych w 1. etapie realizacji projektu cokołach przypodłogowych: na oryginalnych elementach wykonano retusz naśladowczy, a na wtórnych cokołach oraz gzymsach - rekonstrukcję dekoracji malarskiej. W drewnianych cokołach przy ścianie północnej i wschodniej, po modernizacji instalacji elektrycznej, wykonano klapki maskujące gniazda elektryczne i teletechniczne (zdejmowane, mocowane na magnesy). Powierzchnie klapek zostały ujednolicone kolorystycznie z pozostałą powierzchnią cokołów – wykonano mazerunki wzorowane na istniejących. Cokoły z parteru klatki ze schodami żeliwnymi zostały pomalowane w kolorze korespondującym z mazerunkami i drewnianą podłogą oraz ponownie zamontowane na swoich miejscach. Teren prac został uprzątnięty i uporządkowany.
Wykonawca przekazał do Muzeum dokumentację powykonawczą wraz z kompletem specjalistycznych badań, które obecnie są przedmiotem analizy pracowników Muzeum. Oczekujemy także na montaż zrekonstruowanych tapet w obramieniu z listewek, co zakończy prace restauratorskie przy wystroju ścian Sypialni Pani.
„Przeprowadzenie prac konserwatorsko-restauratorskich w pomieszczeniach Sieni Dolnej, Sypialni Pani i Klatce Żeliwnej Pałacu Wilanowskiego – etap I” były realizowane w ramach dotacji celowej udzielonej ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z budżetu państwa.