Gabinet Historyczny, czyli zbiór pamiątek krajowych
Wiek XIX był okresem szczególnie trudnym dla rozdartego przez trzech zaborców państwa i narodu polskiego. Był to czas Księstwa Warszawskiego, Kongresu Wiedeńskiego, Królestwa Polskiego, a także dwóch nieudanych zrywów wolnościowych – powstań styczniowego i listopadowego, w których wielu Polaków oddało życie, a wielu musiało emigrować.
Pamięć o pełnych chwały minionych dziejach niepodległego państwa i jego bohaterach podtrzymywała świadomość narodową Polaków. Niezwykle ważną rolę odgrywały w tym czasie literatura oraz sztuki plastyczne. Wybitni pisarze, poeci i malarze tworzyli dzieła upamiętniające zasłużonych rodaków. Warto wyróżnić także rzemieślników, wytwórców symbolicznych przedmiotów, które były dostępne dla szerokiego grona odbiorców. Szczególne zasługi na tym polu miała Warszawska Fabryka Karola Mintera specjalizująca się w wytwarzaniu tzw. pamiątek krajowych, czyli „salonowej galanterii o patriotycznym wydźwięku”.
Seria brązowych i cynkowych redukcji pomników królów i książąt polskich zyskała wielką popularność, podobnie jak medaliony i popiersia z wizerunkami wybitnych Polaków. Modele redukcji powstawały według projektów wybitnych architektów i rzeźbiarzy, takich jak Leonard Marconi, Bolesław Paweł Podczaszyński, Daniel Zalewski, Jakub Tatarkiewicz czy Wojciech Święcki, współpracujących z fabryką Karola Fryderyka Mintera. Były to postacie nie tylko zasłużone na polu sztuki, ale również biorące czynny udział w życiu politycznym kraju, uczestniczące w powstaniach narodowych.
Dzięki zastosowaniu w produkcji tańszych materiałów, tj. cynku i cynku galwanizowanego brązem, wytwarzane masowo miniaturowe modele pomników i medaliony z Fabryki Mintera mogły znaleźć się w każdym polskim domu, stosunkowo wcześnie stały się także przedmiotem zainteresowania kolekcjonerów.
Podobne patriotyczne pobudki inspirowały także twórców popularnych w XIX w. serii rycin o tematyce historycznej. Stosunkowo niedroga i szeroko dostępna grafika stała się dobrym środkiem upowszechniania dziejów Polski przedstawionych w obrazach. Poczucie wspólnoty budowały też graficzne serie wizerunków sławnych i zasłużonych rodaków. Przykładem takiego popularnego, a przy tym wysokiej klasy wydawnictwa były „Wizerunki Polskie” Maksymiliana Fajansa, wykonane w technice litografii w latach 50. i 60. XIX w.
Polecane
Wizerunki sławnych Polaków i redukcje pomników polskich z wytwórni Mintera w kolekcji wilanowskiej
Studia Wilanowskie, 1984 r. T. X Wśród rozmaitych obiektów rzemiosła artystycznego, Muzeum w Wilanowie przechowuje również interesujący zespół odlewów, których powstanie zawdzięczać należy warszawskiej wytwórni Mintera...
Mieczysław I i Bolesław Chrobry (redukcja pomnika pierwszych władców Polski)
Model pomnika przedstawiającego księcia Mieczysława I (Mieszka I) i Bolesława Chrobrego, protoplastów państwa polskiego, jest popularyzatorską formą promocji historii Polski …
Miniatura sarkofagu Kazimierza Jagiellończyka z kaplicy Świętokrzyskiej w katedrze na Wawelu
Niezwykle ważną rolę w podtrzymywaniu świadomości narodowej Polaków, pozbawionych wskutek rozbiorów własnej państwowości, pełniły sztuki plastyczne oraz literatura. W wyborze …
Posłowie austriaccy na audiencji u króla Jana III
Płycina wykonana została z okazji dwusetnej rocznicy odsieczy wiedeńskiej. Przedstawia scenę przybycia posłów – hrabiego Wilczka, od cesarza Austrii Leopolda …
