Kula z kości słoniowej
karta katalogowa kolekcji
Rzemiosło artystyczne
Chiny, Kanton?
1. połowa XIX w.
Kość słoniowa, rzeźbiona, jedwabna pętelka z chwastem
Ø 11,5 cm
Wil.836
Kula wykonana z kości słoniowej, rzeźbiona ażurowo, ozdobiona długim frędzlem z jedwabiu. Zawiera w sobie 13 mniejszych koncentrycznych kul, z których każda dekorowana jest innym ornamentem i porusza się niezależnie.
Podobne wyroby chińskich rzemieślników trafiały do europejskich kolekcji sztuki dalekowschodniej w XVIII i XIX wieku. Pośród innych przedmiotów dekoracyjnych z kości słoniowej – koszyków czy waz, oraz drobnych figurek wykonywanych również z kamienia, drewna czy korzeni, stanowiły tak zwane osobliwości. Kolekcjonowano je ze względu na odmienność, egzotyczność, podziwiano niezwykły kunszt wykonania. Często były również nazywane ciekawostkami ‑ curiositiés.
Stanisław Kostka Potocki kupił w 1814 roku do swojej kolekcji sztuki dalekowschodniej kulę z kości słoniowej pracowicie z Rzeźby wyrobioną od paryskiego antykwariusza monsieur Daval [Douval] mającego sklep na Quai Malaquai no 7, zapłacił za nią 300 franków. Rachunek zakupu zachował się do dziś w Archiwum Głównym Akt Dawnych. Po raz pierwszy w zbiorach muzeum wilanowskiego kula wzmiankowana była w inwentarzu pałacowym z 1832 roku.
W swojej rozprawie dotyczącej sztuki dalekowschodniej włączonej do słynnej publikacji „O sztuce u dawnych” J.J. Winckelmanna, którą S.K. Potocki przetłumaczył na język polski i wydał w 1815 roku, znajdujemy taki fragment: Zadziwjającemi co do ukończenia i pracy, a często smakowemi są rżnięcia Chińczyków z słoniowej kości. Robią oni kule czasem dość ogromne, których się niekiedy dwadzieścia i więcej zamkniętych jedna w drugiej znajduje, wszystkie tak subtelnie przedrążone, że do koronek porównywać można, a to wyrobione w kwiaty, kratki i inne im właściwe ozdoby, praca zadziwiającej cierpliwości i zręczności.
Anna Ekielska-Mardal
Polecane
Moda na chińszczyznę w pałacu wilanowskim
Od końca XVII wieku w Europie narastała moda na chińszczyznę. Ślady tej mody znajdujemy również w wystroju pałacu wilanowskiego. Gabinet …
Moda na chińszczyznę w Polsce w XVIII wieku
W 1683 roku po bitwie po Wiedniem, łupem zwycięzców, oprócz tureckich tkanin, namiotów, broni i kosztowności padły również przedmioty dalekowschodnie. …
