W ciepły letni dzień wilanowski ogród różany z daleka przyciąga nas intensywnym zapachem setek kwiatów. Cieszmy się tym aromatycznym spektaklem, ale pamiętajmy, że tak naprawdę nie my jesteśmy jego adresatami. 
Za złożoną woń róż odpowiadają lotne olejki znajdujące się w komórkach wydzielniczych. Aromatyczne substancje są ubocznym produktem przemiany materii, a ich zadaniem jest wabienie owadów zapylających oraz odstraszanie szkodników. Nie wszystkie gatunki i odmiany róż pachną tak samo. Najwyraźniejszy zapach mają: róża damasceńska, szczególnie jej odmiana ‘Kazanlik’, róża biała oraz róża stulistna. Wśród mnogości gatunków możemy natknąć się także na czarną owcę – różę żółtą, której kwiaty pachną nieprzyjemnie.

W ciepły letni dzień wilanowski ogród różany z daleka przyciąga nas intensywnym zapachem setek kwiatów. Cieszmy się tym aromatycznym spektaklem, ale pamiętajmy, że tak naprawdę nie my jesteśmy jego adresatami. 
Za złożoną woń róż odpowiadają lotne olejki znajdujące się w komórkach wydzielniczych. Aromatyczne substancje są ubocznym produktem przemiany materii, a ich zadaniem jest wabienie owadów zapylających oraz odstraszanie szkodników. Nie wszystkie gatunki i odmiany róż pachną tak samo. Najwyraźniejszy zapach mają: róża damasceńska, szczególnie jej odmiana ‘Kazanlik’, róża biała oraz róża stulistna. Wśród mnogości gatunków możemy natknąć się także na czarną owcę – różę żółtą, której kwiaty pachną nieprzyjemnie.

Wśród roślin ozdobnych róża zajmuje miejsce honorowe. Jej nazwa patronuje bardzo urozmaiconej rodzinie roślin różowatych, do której, oprócz naszej bohaterki, zaliczamy min. jabłonie, maliny, a także migdałowce. Do rodzaju róża należy blisko 120 gatunków. Wszystkie możemy spotkać jedynie w strefie klimatu umiarkowanego, ale tylko 14 z nich rośnie dziko w naszym kraju. Większość różanych krzewów w naszych ogrodach to odmiany, wśród których występuje niezwykłe bogactwo kolorów, budowy kwiatów, rozmiarów i sposobów wzrostu. Obecnie liczbę odmian szacuje się na ok. 20 tysięcy. Za tę mnogość odpowiada ludzka fascynacja różami, sięgająca antyku. Tajniki uprawy róż znane były w już starożytnej Presji, Egipcie i Chinach. Pierwotnie w ogrodach sadzono różę damasceńską, różę żółtą, czy też różę stulistną. Obserwacja i mozolne prace hodowlane zaowocowały wyselekcjonowaniem pierwszych odmian. Już 100 lat p.n.e. znano ich 11. W XVIII wieku sprowadzono do Europy z Dalekiego Wschodu, nowe gatunki róż o niespotykanych dotąd cechach. Od tego momentu nastąpił rozkwit hodowli, a co roku pojawiały się nowe odmiany.

Wilanowski, neorenesansowy ogród różany został założony w połowie XIX wieku. Ma on formę kameralnego ogrodu sekretnego, a jego stonowana dekoracja rzeźbiarska sprzyja wyeksponowaniu kwiatów w geometrycznych kwaterach otoczonych niskim żywopłotem z bukszpanu. Regularna forma kontrastuje z krajobrazowym parkiem, w którym róże były sadzone w jednorodnych lub mieszanych klombach z kwiatów, krzewów oraz drzew. Kształtowano je tak aby najwyższe rośliny znajdowały się na środku, otoczone przez niższe gatunki. Gdzieniegdzie wprowadzano niskie róże w ramach koszy kwiatowych, otoczonych plecionką i zwieńczonych ozdobnym uchwytem. 

Pozyskiwanie owoców stosowanych w fitoterapii jest stosunkowo proste w odróżnieniu od sposobów otrzymywania olejków i olejów różanych stosowanych w kosmetyce. Uzyskanie olejku eterycznego wymaga destylacji różanych płatków. Ubocznym produktem tego procesu jest woda różana. Obydwa produkty mają działanie antyseptyczne i używane są w pielęgnacji skóry wrażliwej i trądzikowej, a olejek jest cennym składnikiem kompozycji perfum. Z kolei olej różany nie pachnie tak pięknie. Jest on wytłaczany z nasion róży rdzawej. Ma właściwości nawilżające oraz regeneracyjne, dlatego odnajdziemy go w wielu kosmetykach przeznaczonych do cery wrażliwej i dojrzałej. 

Od starożytności rola róży wykracza poza funkcję ozdoby ogrodu. Ze względu na swoją urodę stała się ona motywem obecnym w wielu dziedzinach życia. Możemy ją odnaleźć w sztuce, architekturze, literaturze oraz religii. Mitologia grecka łączyła powstanie róż z narodzinami Afrodyty, a ich czerwony kolor miał wyniknąć ze zranienia pięknej bogini przez różany kolec. Z kolei Rzymianie wybrali sobie białą różę na patronkę dyskretnych rozmów. Stąd łacińskie sub rosa, czyli ‘pod różą’, oznaczające potrzebę zachowania powierzonej tajemnicy. Bardzo częste było wykorzystywanie wzoru róży w celach dekoracyjnych. Zdobiąca główne portale gotyckich świątyń, rozeta lub różyca, swoją formę wywodzi od rozchylonego różanego kwiatu. 

Krzewy cisu w wilanowskich ogrodach spotkamy w wielu miejscach. Cis rośnie wolno, ale żyje długo i szybko odrasta po cięciach. Co prawda jest rośliną iglastą, ale zamiast szyszek zostaje przyozdobiony jesienią pięknymi czerwonymi nibyjagodami. Wyróżnione są jednak tylko osobniki żeńskie, męskim na pocieszenie pozostają przez cały rok jedynie zielone igły. Chociaż cis jest rośliną trującą, dostarcza pokarmu wielu gatunkom ptaków oraz ssaków  (np. sarnom, wiewiórkom czy zającom). Jak to się dzieje? Jedna jedyna część tej rośliny nie posiada związków trujących – jest nią osnówka ochraniająca nasiono. Zwierzęta zjadają owoc, osnówkę trawią a nasiono wydalają i  dzięki temu przez całą zimę mają zapewnione źródło pokarmu. 

W jakich wodach rosną grzybienie i grążele? 
Grzybienie i grążele występują w wodach stojących lub wolno płynących – w jeziorach, starorzeczach, stawach, kanałach. Grzybienie lubią wody płytkie – tam, gdzie rosną, woda nie jest głębsza niż 2 m. Grążele natomiast występują w wodach głębszych.