PL EN
Unia Europejska
Unia Europejska
nieslyszacy
PL EN
Unia Europejska
Unia Europejska

„Wizerunki zniekształcone” Francesca Melziego i Václava Hollara według Leonarda da Vinci

_O1J0019.jpg

W 1650 r. Wenceslaus Hollar (w innym brzmieniu: Václav Hollar; 1607-1677), rytownik czeskiego pochodzenia (urodził się w Pradze), opublikował odwzorowanie graficzne obrazu Leonarda da Vinci (1452-1519) Zbawca Świata (Salvator Mundi), uwzględniając w opisie wizerunku informację o pochodzeniu oryginału[1]. Przed wybuchem Wojny Domowej w Anglii (1642) Hollar był jednym z członków świty Thomasa Howarda, Hrabiego Arundel (1585-1646), znanego w środowisku londyńskim kolekcjonera rękopisów Leonarda da Vinci, a także rycin[2]. Transponując kompozycje autorstwa włoskiego Mistrza, Václav Hollar korzystał ze szkiców znajdujących się w kolekcji jego patrona[3]. Rycinom Hollara zawdzięczamy, poza ich wysoką wartością artystyczną samą w sobie, olbrzymią ilość informacji, związanych z kolekcją rodziny Arundel, które byłyby inaczej, gdyby nie Hollar, dla nas nieosiągalne[4]. Ponadto skrupulatny czeski rytownik wielokrotnie upamiętniał zbiory Arundelów w inskrypcji, jaką opatrywał swoje ryciny: „Ex Collectione Arundeliana”[5].

W zbiorach Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie znajdują się dwie akwaforty Václava Hollara według rysunków Leonarda da Vinci, skopiowanych przez Francesca Melziego (1491/93-ok. 1570): Para zwrócona ku sobie (wizerunki zniekształcone) oraz Dwie głowy zwrócone ku sobie (również będące wizerunkami zniekształconymi), obydwie datowane na 1645 r. Obiekty, użyczone dzięki uprzejmości właściciela na wilanowską wystawę Leonardiana w kolekcjach polskich, należały dawniej do słynnej prywatnej kolekcji pruskiego urzędnika państwowego i dyplomaty Karla Ferdinanda Friedricha von Naglera (1770-1846), a następnie (od 1835 r.) do kolekcji króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III z dynastii Hohenzollernów (1770-1840), przekazanej do Gabinetu Rycin Muzeum Królewskiego Prus[6].

_O1J0020.jpg

Wzory dla obydwu grafik, Pary i Dwóch głów, zostały utrwalone w rysunkach przypisywanych „ukochanemu”[7] uczniowi Leonarda da Vinci, Francescowi Melziemu, po śmierci Mistrza (we Francji w 1519 r.) obwołanemu jego głównym spadkobiercą[8]. Melzi powrócił do Włoch z częścią kolekcji dzieł Leonarda da Vinci, które przechowywał w swojej willi w Vaprio d’Adda niedaleko Mediolanu i czcił jak „relikwie”[9].

Leonardo da Vinci stworzył wiele małoformatowych studiów głów, które nazywał visi monstruosi („potworne twarze”)[10]. W późniejszych stuleciach brane za karykatury - którymi w istocie są - były wielokrotnie kopiowane w technikach rysunkowych i graficznych[11]. Z nich wszystkich być może właśnie kopie Leonardowskich rysunków wykonane przez Francesca Melziego cechują się największą drobiazgowością i wrażliwością[12].




[1] M. Kemp, R. B. Simon, M. Dalivalle, Leonardo’s Salvator Mundi and the Collecting of Leonardo in the Stuart Courts, Oxford University Press, 2019, s. 139. Na temat badań porównawczych, w trakcie których zestawiano grafikę Václava Hollara, przedstawiającą Zbawcę Świata według obrazu Leonarda da Vinci (1650), z Salvatorem Mundi, przypisywanym w momencie sprzedaży na aukcji Christie’s w Nowym Yorku 15 listopada 2017 r. Leonardowi da Vinci, zob.: http://artwatch.org.uk/tag/wenceslaus-hollar-and-salvator-mundi/ (dostęp: 18.05.2020).
[2] Ibidem, s. 139.
[3] Ibidem, s. 170.
[4] M. F. S. Hervey, The Life Correspondence & Collections of Thomas Howard, Earl of Arundel, ‘Father of Vertu in England’, Cambridge [At The University Press] 1921, online: Google Books (dostęp: 19.05.2020), s. 366.
[5] Ibidem, s. 366.
[6] Więcej na temat proweniencji akwafort (i nie tylko): zob. noty kat. aut. Anny Olszewskiej (Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie) w katalogu wystawy: https://www.wilanow-palac.pl/leonardiana_w_kolekcjach_polskich.html (dostęp: 18.05.2020), poz. 13-14, s. 168-171.
[7] Leonardo’s Legacy. Francesco Melzi and the Leonardeschi, online: https://www.nationalgallery.org.uk/whats-on/leonardo-s-legacy-francesco-melzi-and-the-leonardeschi (dostęp: 19.05.2020).
[8] Leonardo da Vinci, Master Draftsman, Ed. by C. C. Bambach, With contributions by C. C. Bambach, A. Cecchi, C. Farago, V. Forcione, M. Kemp, A-M Logan, P. C. Marani, C. Pedretti, C. Vecce, F. Viatte, and L. Wolk-Simon, With the assistance of R. Stern and A. Manges, The Metropolitan Museum of Art, New York, Yale University Press, New Haven and London, 2003, online: (dostęp: 18.05.2020), s. 204.
[9] Ibidem, s. 204.
[10] C. C. McPhee, N. M. Orenstein, Infinite Jest: Caricature and Satire from Leonardo to Levine, The Metropolitan Museum of Art, New York, Yale University Press, New Haven and London, 2011, online: https://www.metmuseum.org/art/metpublications/Infinite_Jest_Caricature_from_Leonardo_to_Levine?Tag=Leonardo&title=&author=&pt=0&tc=0&dept=0&fmt=0 (dostęp: 19.05.2020), s. 23.
[11] Ibidem, s. 23.
[12] Ibidem, s. 23.

2020-05-25
roczmuzwarsz1957_0753.jpg

Wystawa „leonardowska” w Muzeum Narodowym w Warszawie w 1952 r. (przypomnienie)

Minęło prawie sześćdziesiąt osiem lat od otwarcia wystawy leonardowskiej w Muzeum Narodowym w Warszawie (tytuł: „Leonardo da Vinci”; czerwiec-lipiec 1952 …

Il. 1-2 Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Potockich z Krzeszowic, sygn. AKPot. 2851. Fragment serii opisów „Obrazów Galleryi Willanowskiey” dotyczący obrazu Zbawiciel trzymający w ręku Kulę Ziemską, s. 69-70, rkps.

Portrety Joanny Aragońskiej a wilanowski „Salvator Mundi”

Prezentowany na wystawie Leonardiana w kolekcjach polskich obraz Zbawca Świata (Salvator Mundi; nr inw. Wil.1016) był dawniej kojarzony poprzez formalne …

Poz. kat. 38 - Modestia et Vanitas, Giovanni Volpato (173233-1803), według Bernardina Luiniego, Modestia et Vanitas, wyd. Rzym, 1773, miedzioryt, akwaforta, papier czerpany, montaż królewski, 216 mm x 238 mm, 715 mm x.jpg

„Modestia et Vanitas” Giovanniego Volpato wg Bernardina Luiniego

Przedstawienie znane pod różnymi tytułami: „Skromność i Próżność” (łac. Modestia et Vanitas), „Święta Marta i święta Maria Magdalena”, „Nawrócenie świętej …

leonardiana - .jpg

Zaginione leonardiana z kolekcji wilanowskiej. Część II: „Głowy apostołów z Ostatniej Wieczerzy” Leonarda da Vinci

Wśród obiektów zaginionych po II wojnie światowej ze zbiorów wilanowskich znajdują się rysunki (kartony) Głów apostołów z Ostatniej Wieczerzy Leonarda …

Bernardino Luini (ok. 1480/82 - ok. 1532) – przypisywany, Madonna z Dzieciątkiem, ok. 1515-1520, spoiwo olejne, deska topolowa, 74 cm x 56 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie (nr inw. M.Ob.624 MNW), fot. Krzysztof Wilczyński

„Madonna z Dzieciątkiem” Bernardina Luiniego

Obraz „Madonna z Dzieciątkiem” przypisywany Bernardinowi Luiniemu pochodzi z historycznej kolekcji księcia Konstantego Adama Czartoryskiego (1774–1860) z pałacu w Weinhaus …

Poz. kat. 28 - Św. Katarzyna Aleksandryjska.jpg

„Święta Katarzyna Aleksandryjska” Friedricha Theodora Michaela Johna

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie przygotowało wystawę „Leonardiana w kolekcjach polskich”, która jest dostępna dla publiczności do 15 …

portret młodej kobiety.jpg

„Portret młodej kobiety z łańcuchem w kształcie skorpiona” Giovanniego Antonia Boltraffia – wyjątkowe leonardianum z kolekcji Potockich z Zatora i Jabłonny

W 1952 r. w „Biuletynie Historii Sztuki” ukazał się artykuł Jana Białostockiego (1921-1988) na temat Warszawskich „Leonardianów”[1], nawiązujący do wystawy …

św. Jan Chrzciciel - Leonardiana.jpg

Bernardino Luini, Andrea del Sarto i zaginiony „Święty Jan Chrzciciel z barankiem” z kolekcji wilanowskiej

Około 1525 r. Bernardino Luini (ok. 1480-1532), jeden z najzdolniejszych uczniów Leonarda da Vinci (1452-1519) w Mediolanie, namalował w technice …

madonna z dzieciątkiem.jpg

Zaginione leonardiana z kolekcji wilanowskiej. Część I: „Święta Maria Magdalena” i „Madonna z Dzieciątkiem i świętym Janem” według Bernardina Luiniego (ok. 1480-1532)

Portret Artemizji z kolekcji hrabiego Franciszka Potockiego (1788-1853), prawdopodobnie kopia obrazu Maria Magdalena Giampietrina (właśc. Giovanni Pedrini lub Giovanni Pietro …

Maria Magdalena.jpg

Co łączy „Świętą Marię Magdalenę Giampietrina”, „Chrystusa wśród doktorów” Bernardina Luiniego i „Portret Artemizji” z kolekcji hrabiego Franciszka Potockiego?

W 2010 r. dom aukcyjny Christie’s w Nowym Yorku wystawił na sprzedaż obraz olejny na desce Maria Magdalena przypisywany Giampietrinowi …

dzieciątko błogosławiące.jpg

„Dzieciątko błogosławiące" z kręgu Lorenza di Credi (ok. 1500)

Worcester Art Museum (Worcester, USA) posiada w swoich zbiorach obraz zatytułowany Cud Świętego Donata z Arezzo (technika olejna, deska; Theodore T. and Mary G. Ellis Collection, 1940.29 )[1], przypisywany Leonardo da Vinci i Lorenzo di Credi (właśc. Lorenzo d’Andrea d’Oderigo; ok. 1456/58/60-1536/37?), który kształcił się w tej samej, co Mistrz, pracowni Andrei del Verrocchia (właśc. Andrea di Michele di Francesco Cione; 1435-1488).

Chrystus wsród doktorów.jpg

„Chrystus wśród doktorów” Bernardina Luiniego (?)

Na wystawie Leonardiana w kolekcjach polskich w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie prezentujemy zagadkowy i wyjątkowy w polskich …

Biuletyn Informacji Publicznej Biuletyn Informacji Publicznej

Muzeum w Internecie

Organizator

Partnerzy

Sponsorzy

Idea & Design
Copyright © Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem