PL EN
Unia Europejska
Unia Europejska
nieslyszacy
PL EN
Unia Europejska
Unia Europejska

Co łączy „Świętą Marię Magdalenę Giampietrina”, „Chrystusa wśród doktorów” Bernardina Luiniego i „Portret Artemizji” z kolekcji hrabiego Franciszka Potockiego?

Maria Magdalena.jpg

W 2010 r. dom aukcyjny Christie’s w Nowym Yorku wystawił na sprzedaż obraz olejny na desce Maria Magdalena przypisywany Giampietrinowi (właśc. Giovanni Pedrini lub Giovanni Pietro Rizzi bądź Rizzoli; czynny w latach ok. 1495-1540/1549), jednemu z uczniów Leonarda da Vinci (1452-1519) w Mediolanie[1]. Dzieło posiada ciekawą proweniencję, przybliżoną przez Christie’s przy okazji nowojorskiej aukcji. Do XVIII w. znajdowało się w kolekcji rodziny Aldobrandinich, osiadłej w Rzymie. 

O tym fragmencie historii obrazu Giampietrina, przedstawiającego świętą Marię Magdalenę, mówi napis pod miedziorytem autorstwa włoskiego rytownika Antonia Riccianiego (1775/76-1847), które powstało według wizerunku autorstwa Rizziego. Napis ów odnosi się do pochodzenia pierwowzoru ze zbiorów Aldobrandinich: EX ORIGINALI TABVLA OLIM IN AEDIBVS ALDOBRANDINIS[2]. Jedna z wielu zachowanych do dzisiaj odbitek kompozycji graficznej Riccianiego, datowaną na lata pomiędzy 1805 a 1814 r. (własność Muzeum Narodowego w Szczecinie), znalazła się na wystawie Leonardiana w kolekcjach polskich w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Obraz Giampietrina – pierwowzór dla kompozycji Riccianiego – był przez Aldobrandinich uznawany za Portret Artemizji i przypisywany samemu Leonardowi da Vinci. 

Ciekawe, że owo utożsamienie biblijnej Marii Magdaleny z bliżej niezidentyfikowaną Artemizją, wywodzące się prawdopodobnie z zapisu inwentarzowego i przekazu tradycji, stało się wskazówką w rozwiązaniu zagadki z dziejów polskiego kolekcjonerstwa. Niedatowany Katalog Obrazów należących do hrabiego Franciszka Potockiego (1788-1853), syna niemniej słynnego kolekcjonera, Wincentego Potockiego (zm. 1825), wymienia namalowany na desce „Portret młodey Kobiety, Artemisią wyobrazający, z najpiękniejszych czasów Sztuki Luiniego”[3]. Z analizy danych, zaczerpniętych z włoskich i polskich archiwaliów, rodzi się hipoteza, że w kolekcji Franciszka Potockiego (obecnie rozproszonej) mogło znajdować się powtórzenie kompozycji Giampietrina, a może (Bernardina?)[4] Luiniego (ok. 1480-1532). Rozterki podobne tej i wynikające stąd intrygujące konkluzje, to dobre przykłady zagadnień, przed którymi stają badacze i wszyscy „detektywi” zainteresowani losami kolekcji dzieł sztuki.
 
Co zatem łączy Świętą Marię Magdalenę Giampietrina, Portret Artemizji i Chrystusa wśród doktorów Bernardina Luiniego[5]? Zanim obraz Luiniego Chrystus wśród doktorów (prawdopodobnie ok. 1515-1530)[6] trafił do zbiorów National Gallery w Londynie (gdzie znajduje się obecnie), stanowił ozdobę kilku prywatnych galerii dzieł sztuki, m.in. Aldobrandinich w Rzymie.
 
Autorka niniejszego artykułu nie posiada danych o obecnym miejscu przechowywania sprzedanego w 2010 r. przez Christie’s obrazu Giampietrina. W 2015 r. był on eksponowany na wystawie Szkoła Leonarda da Vinci w petersburskim Ermitażu[7]. Użyczył go prywatny kolekcjoner z Petersburga.



[1] https://www.christies.com/lotfinder/Lot/giovanni-pietro-rizzoli-il-giampietrino-active-milan-5287719-details.aspx (dostęp: 07.05.2020)
[2] Zob. E. Gwiazdowska-Banaszek, tekst w katalogu wystawy, s. 222.
[3] Na temat kolekcji Franciszka Potockiego zob.: A. Woźniak-Wieczorek, Hrabia Franciszek Potocki (1788-1853) – zapomniany kolekcjoner dzieł sztuki oraz Kolekcja obrazów hrabiego Franciszka Potockiego (1788-1853) w świetle wybranych źródeł archiwalnych. Oba artykuły w: „Studia Wilanowskie”, 2017, t. XXIV,  s. 159-192.
[4] Najprawdopodobniej chodzi o Bernardina Luiniego, który zyskał największą sławę, ale warto pamiętać, że z tej rodziny wywodziło się kilku malarzy.
[5] Por. A. Woźniak-Wieczorek, tekst na temat obrazu na pergaminie Chrystus wśród doktorów (właściciel: Muzeum Narodowe w Krakowie), eksponowanego na wystawie; dostępny online: https://www.wilanow-palac.pl/chrystus_wsrod_doktorow_bernardina_luiniego.html (dostęp: 12.05.2020).
[6] https://www.nationalgallery.org.uk/paintings/bernardino-luini-christ-among-the-doctors (dostęp: 07.05.2020).
[7] The Hermitage News: Opening of a Research Exhibition School of Leonardo da Vinci (three paintings from a private collection, St Petersburg), online: https://www.hermitagemuseum.org/wps/portal/hermitage/news/news-item/news/2015/news_236/!ut/p/z1/jZHLTsMwEEW_hUWW2BPnWXYmakwfkVlQCN5UaeUmQYkdJaGW-HpMy6YCUmY1I517544GC5xjoYpjXRZjrVXR2PlVhFtOaeh6CSzZCkKgDAinGfHYPMQvJwD-KApY_Ec_AYhp--W1BfYC0mdJVmLRFWN1W6uDxrmSZsA5ATc491vifWURl26czwlQzlL_MWUuS6MfwGIVWeApeOD8OSGJ_w1MB653LTL7FgEKSACuNwOIIxL58SktVTsvtml7eZC97NF7b99QjWM33DnggDEGlVqXjUR73Trwm6TSw4jzSxJ37Sb_WN_PFm9Bc1zTm0-GclhU/dz/d5/L2dBISEvZ0FBIS9nQSEh/?lng=pl&lng= (dostęp: 07.05.2020).


2020-05-19
dzieciątko błogosławiące.jpg

„Dzieciątko błogosławiące" z kręgu Lorenza di Credi (ok. 1500)

Worcester Art Museum (Worcester, USA) posiada w swoich zbiorach obraz zatytułowany Cud Świętego Donata z Arezzo (technika olejna, deska; Theodore T. and Mary G. Ellis Collection, 1940.29 )[1], przypisywany Leonardo da Vinci i Lorenzo di Credi (właśc. Lorenzo d’Andrea d’Oderigo; ok. 1456/58/60-1536/37?), który kształcił się w tej samej, co Mistrz, pracowni Andrei del Verrocchia (właśc. Andrea di Michele di Francesco Cione; 1435-1488).

Bernardino Luini (ok. 1480/82 - ok. 1532) – przypisywany, Madonna z Dzieciątkiem, ok. 1515-1520, spoiwo olejne, deska topolowa, 74 cm x 56 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie (nr inw. M.Ob.624 MNW), fot. Krzysztof Wilczyński

„Madonna z Dzieciątkiem” Bernardina Luiniego

Obraz „Madonna z Dzieciątkiem” przypisywany Bernardinowi Luiniemu pochodzi z historycznej kolekcji księcia Konstantego Adama Czartoryskiego (1774–1860) z pałacu w Weinhaus …

Poz. kat. 28 - Św. Katarzyna Aleksandryjska.jpg

„Święta Katarzyna Aleksandryjska” Friedricha Theodora Michaela Johna

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie przygotowało wystawę „Leonardiana w kolekcjach polskich”, która jest dostępna dla publiczności do 15 …

portret młodej kobiety.jpg

„Portret młodej kobiety z łańcuchem w kształcie skorpiona” Giovanniego Antonia Boltraffia – wyjątkowe leonardianum z kolekcji Potockich z Zatora i Jabłonny

W 1952 r. w „Biuletynie Historii Sztuki” ukazał się artykuł Jana Białostockiego (1921-1988) na temat Warszawskich „Leonardianów”[1], nawiązujący do wystawy …

Giorlamo Mantelli Studium.jpg

Korespondencja Leonardiańskich wzorców. Z wystawy „Leonardiana w kolekcjach polskich” w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Rycina Girolama Mantellego (przed 1785-1793?), przedstawiająca studium pochylonej kobiecej głowy (il.1), została wykonana według rysunku, który dawniej uchodził za dzieło …

św. Jan Chrzciciel - Leonardiana.jpg

Bernardino Luini, Andrea del Sarto i zaginiony „Święty Jan Chrzciciel z barankiem” z kolekcji wilanowskiej

Około 1525 r. Bernardino Luini (ok. 1480-1532), jeden z najzdolniejszych uczniów Leonarda da Vinci (1452-1519) w Mediolanie, namalował w technice …

madonna z dzieciątkiem.jpg

Zaginione leonardiana z kolekcji wilanowskiej. Część I: „Święta Maria Magdalena” i „Madonna z Dzieciątkiem i świętym Janem” według Bernardina Luiniego (ok. 1480-1532)

Portret Artemizji z kolekcji hrabiego Franciszka Potockiego (1788-1853), prawdopodobnie kopia obrazu Maria Magdalena Giampietrina (właśc. Giovanni Pedrini lub Giovanni Pietro …

leonardiana - .jpg

Zaginione leonardiana z kolekcji wilanowskiej. Część II: „Głowy apostołów z Ostatniej Wieczerzy” Leonarda da Vinci

Wśród obiektów zaginionych po II wojnie światowej ze zbiorów wilanowskich znajdują się rysunki (kartony) Głów apostołów z Ostatniej Wieczerzy Leonarda …

_O1J0020.jpg

„Wizerunki zniekształcone” Francesca Melziego i Václava Hollara według Leonarda da Vinci

W 1650 r. Wenceslaus Hollar (w innym brzmieniu: Václav Hollar; 1607-1677), rytownik czeskiego pochodzenia (urodził się w Pradze), opublikował odwzorowanie …

roczmuzwarsz1957_0753.jpg

Wystawa „leonardowska” w Muzeum Narodowym w Warszawie w 1952 r. (przypomnienie)

Minęło prawie sześćdziesiąt osiem lat od otwarcia wystawy leonardowskiej w Muzeum Narodowym w Warszawie (tytuł: „Leonardo da Vinci”; czerwiec-lipiec 1952 …

Chrystus wsród doktorów.jpg

„Chrystus wśród doktorów” Bernardina Luiniego (?)

Na wystawie Leonardiana w kolekcjach polskich w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie prezentujemy zagadkowy i wyjątkowy w polskich …

Il. 1-2 Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Potockich z Krzeszowic, sygn. AKPot. 2851. Fragment serii opisów „Obrazów Galleryi Willanowskiey” dotyczący obrazu Zbawiciel trzymający w ręku Kulę Ziemską, s. 69-70, rkps.

Portrety Joanny Aragońskiej a wilanowski „Salvator Mundi”

Prezentowany na wystawie Leonardiana w kolekcjach polskich obraz Zbawca Świata (Salvator Mundi; nr inw. Wil.1016) był dawniej kojarzony poprzez formalne …

Poz. kat. 38 - Modestia et Vanitas, Giovanni Volpato (173233-1803), według Bernardina Luiniego, Modestia et Vanitas, wyd. Rzym, 1773, miedzioryt, akwaforta, papier czerpany, montaż królewski, 216 mm x 238 mm, 715 mm x.jpg

„Modestia et Vanitas” Giovanniego Volpato wg Bernardina Luiniego

Przedstawienie znane pod różnymi tytułami: „Skromność i Próżność” (łac. Modestia et Vanitas), „Święta Marta i święta Maria Magdalena”, „Nawrócenie świętej …

Biuletyn Informacji Publicznej Biuletyn Informacji Publicznej

Muzeum w Internecie

Organizator

Partnerzy

Sponsorzy

Idea & Design
Copyright © Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem